آشنایی با خواص و کاربردهای بلوبری

بلوبری یا همان زغال اخته آبی جز انواع توت‌های کوچک و گرد است که تقریباً 5 تا 16 میلی‌متر قطر دارد و رنگ آن‌ها می‌تواند از آبی تا بنفش متغیر باشد. انواع مختلفی از بلوبری وجود دارد، بنابراین ظاهر آنها ممکن است کمی متفاوت باشد. دو نوع متداول آن، بلوبری‌های Highbush و Lowbush است که آمریکایی‌های بومی، آنها را توت ستاره‌ای می‌نامند. چرا که معتقد بودند روح الهی، این میوه را از ستارگان برای آن‌ها می‌فرستد تا بتوانند تغذیه کنند و زندگی سالمی داشته باشند. پایین هر میوه با یک ستاره تزئین شده تا هرگز فراموش نکنید که این میوه از کجا آمده است. با ورود مهاجران اروپایی به آمریکا، بومیان به آنها آموختند که چگونه بلوبری برداشت و تهیه کنند.
در حقیقت بلوبری توسط بسیاری از بومیان آمریکای شمالی مورد استفاده قرار می‌‌گرفته است. از انواع بلوبری های خشک شده به عنوان طعم دهنده در خورشت‌ها استفاده می‌شود و برای طعم‌دار کردن گوشت کاربرد دارد. از آب این میوه برای درمان سرفه و از برگ‌های خشک شده آن نیز برای درمان انواع بیماری‌ها استفاده می‌شود.
بلوبری طعم دلپذیر و شیرینی دارد و اغلب تازه خورده می‌شوند اما ممکن است عده‌ای، آنها را منجمد کنند و یا آب این میوه را بگیرند. از آن‌ها می‌توان در انواع غذاهای پخته شده، مربا و ژله‌ها استفاده کرد.
بلوبری به عنوان یک منبع غذایی فوق‌العاده شناخته شده است زیرا در مقایسه با سایر غذاها میزان ویتامین C و آنتی اکسیدان و همچنین خاصیت ضدالتهابی آنها بسیار بالا است و همه این مواد موجب تقویت میوه می‌شوند که در بوته باقی بماند. میوه تمام بوته‌های این گیاه چه به صورت تازه و چه در پخت و پز استفاده شود، معمولاً خوشمزه و طعم دار است. این گیاه دارای گل‌های بهاری سفید یا صورتی ظریف هستند.
 

بلوبری کم کالری و چربی است و مقادیر مناسبی از فیبر سالم را تأمین می‌کند. 100 گرم آب بلوبری خام دارای:
•    کالری: 57
•    آب: 84٪
•    پروتئین: 0.7 گرم
•    کربوهیدرات: 14.5 گرم
•    شکر: 10 گرم
•    فیبر: 2.4 گرم
•    چربی: 0.3 گرم
کربوهیدرات: بلوبری در درجه اول از 14٪ کربوهیدرات، 84٪ آب و مقادیر کمی پروتئین و چربی تشکیل شده است. اغلب کربوهیدرات‌ها از قندهای ساده مانند گلوکز و فروکتوز حاصل می‌شوند اما بلوبری حاوی مقداری فیبر نیز می‌باشد.
فیبر: فیبر بخش مهمی از یک رژیم غذایی سالم است و ممکن است اثرات محافظتی در برابر بیماری‌های مختلف داشته باشد. یک فنجان (148 گرم) بلوبری 3.6 گرم فیبر فراهم می‌کند. در حقیقت، حدود 16٪ از محتوای کربوهیدرات موجود در این توت‌ها به صورت فیبر است.
بنابراین به طور کلی باید گفت: بلوبری کم کالری و چربی است. آن‌ها عمدتاً از کربوهیدرات و آب تشکیل شده‌اند اما حاوی مقدار مناسبی فیبر نیز هستند.
ویتامین‌ها و مواد معدنی
بلوبری منبع خوبی از چندین ویتامین و مواد معدنی است، از جمله:
ویتامین K1: این ماده مغذی به عنوان فیلوکلینون نیز شناخته می‌شود. ویتامین K1 بیشتر در لخته شدن خون دخیل است اما ممکن است در سلامت استخوان‌ها نیز مفید واقع شود.
ویتامین C: ویتامین C که به اسید اسکوربیک نیز معروف است، یک آنتی اکسیدان برای سلامتی پوست و عملکرد سیستم ایمنی است.
منگنز: این ماده معدنی اساسی برای اسید آمینه طبیعی، پروتئین، چربی و متابولیسم کربوهیدرات مورد نیاز است.
بلوبری همچنین حاوی مقادیر کمی ویتامین E، ویتامین B6 و مس است.
ترکیبات گیاهی
آنتوسیانین‌ها: آنتوسیانین‌ها ترکیبات اصلی آنتی اکسیدان موجود در بلوبری هستند. آن‌ها متعلق به خانواده بزرگی از پلی فنول‌ها به نام فلاونوئیدها هستند که طبق گفته کارشناسان مسئول بسیاری از اثرات مفید بلوبری هستند.
بیش از 15 آنتوسیانین مختلف در بلوبری تشخیص داده شده‌اند که مالویدین و دلفینیدین ترکیبات غالب آن هستند. به نظر می‌رسد آنتوسیانین در پوست میوه متمرکز می‌شود؛ بنابراین، لایه بیرونی آن مغذی‌ترین قسمت این میوه است.
 

یکی از کاربردهای بلوبری که اخیراً محبوبیت زیادی پیدا کرده است، دمنوش بلوبری است که از برگ و ساقه یک بوته بلوبری تهیه می‌شود. اغلب، دمنوش تمشک آبی یا بلوبری را با میوه‌های خشک شده‌ای گیاه ترکیب می‌کنند که به رنگ آبی یا بنفش در می‌آید و طعم شیرین‌تری به آن می‌دهد.
گذشته از طعم خوشمزه بلوبری، این دمنوش دارای طیف گسترده‌ای از ویتامین‌ها و مواد مغذی است که منجر به فواید سلامتی بسیاری می‌شود. برگ‌هایی که برای تهیه چای استفاده می‌شود دارای آنتی اکسیدان بالایی است و یک آنتی اکسیدان طبیعی به نام پلی فنول در تقویت عملکرد مغز و جلوگیری از زوال عقل نقش مهمی دارد. میوه، برگ و ساقه حاوی ویتامین C زیادی است که یک آنتی اکسیدان و ضدمیکروب است. یکی دیگر از آنتی اکسیدان های طبیعی موجود در دمنوش بلوبری، اسید گالیک است. اسید گالیک برای مقابله با التهاب و آلرژی‌های خاص یافت شده است. خاصیت ضدالتهابی طبیعی دمنوش بلوبری اثر داروهای ضدالتهابی موجود را تقویت می‌کند. همچنین از دمنوش بلوبری برای تسکین گلودرد و کاهش التهابات مرتبط با آن در دهان استفاده می‌شود.

بهترین راه برای تهیه دمنوش بلوبری استفاده از 2 قاشق چایخوری به ازای هر 8 قاشق چایخوری آب است و بعد 30 دقیقه دمنوش بلوبری شما آماده است. سعی کنید آب را جوش نیاورید، زیرا می‌تواند ویتامین C و آنتوسیانین ها را از بین ببرد.
هنگام تهیه دمنوش در خانه، میزان چای مورد استفاده شما و همچنین دمای آب و مدت زمان مجاز برای جوش آمدن آن بر میزان تغذیه و همچنین طعم آن دمنوش تأثیر می‌گذارد. برای دمنوش بلوبری معمولاً از یک قاشق غذاخوری و یا 2 قاشق چایخوری استفاده می‌شود و برای دستیابی بهینه به فواید آنتی اکسیدانی، دمنوش را تقریباً در 30 گرم آب به مدت 30 دقیقه روی حرارت قرار دهید.

برای تهیه مربای بلوبری به دنبال انواع بلوبری‌هایی باشید که سفت و خشک، گوشتی و دارای شکوفه نقره‌ای و بدون برگ و ساقه باشند. همچنین توصیه می‌شود که بلوبری هایی را پیدا کنید که رنگی تیره بنفش-آبی تا آبی-سیاه دارند. فراموش نکنید در این مورد اندازه شاخص کیفیت نیست.

بلوبری‌ها را بشویید و هر نوع ساقه یا دیگر موارد اضافی را تمیز کنید. میوه‌ها را به داخل یک ظرف بریزید. به مقدار مورد نیاز شکر ریخته و بگذارید برای مدت زمان یک شب بماند. بعد از گذشت این زمان ترکیب آب انداخته و می‌توانید آن را روی حرارت قرار داده تا به آرامی بپزد. بعد از پخت می‌توانید برای تهیه شربت بلوبری نیز از مایع آن استفاده کنید. اگر ترجیح می‌دهید کمی غلظت آن کاسته شود می‌توانید به آن آب اضافه کنید.
آیا بهتر است شربت و مربای بلوبری تجاری خریداری کنید یا خود آن را در خانه درست کنید؟
خرید شربت و مربای بلوبری در بازار به جای اینکه خودتان آن را تهیه کنید می‌تواند مقرون به صرفه‌تر باشد. همچنین زمان مورد نیاز برای تهیه آن در خانه به حداقل خواهد رسید. اما نکته مهم و اساسی، خرید و تهیه آن از فروشگاه و تولیدکنندگان معتبر است که مقدار مشخصی شکر و مواد افزودنی به محصول خود اضافه کرده باشند.

ممکن است هنگام مصرف بلوبری تازه ویتامین‌ها و مواد معدنی بیشتری به دست بیاورید اما در کنار آن فراورده‌های موجود از بلوبری نیز می‌تواند بسیاری از این مواد را برای بدن شما تأمین کند در عین حال که طعم و مزه دلپذیر و خوشایندی دارد. یک فنجان بلوبری 3.6 گرم فیبر غذایی یا 14 درصد از میزان توصیه شده روزانه شما را تأمین می‌کند. فیبر به کاهش سرعت قند کمک می‌کند تا قندخون شما بعد از نوشیدن زیاد شود. فیبر مزایای سلامتی دیگری نیز به همراه دارد، بنابراین متخصصان بهداشت و درمان به طور کلی توصیه می‌کنند که میوه کامل را همراه شربت و مربای آن در برنامه غذایی خود قرار دهید.

شربت بلوبری نوشیدنی است که ممکن است از بلوبری یا کنسانتره آن تهیه شود. بسیاری از مصرف کنندگان تعجب می‌کنند که نوشیدن آب بلوبری به اندازه خوردن آن مغذی و سالم است. به طور کلی، خوردن میوه نسبت به نوشیدن آب میوه سالم‌تر است اما هنگام نوشیدن آب بلوبری می‌توانید همان میزان خاصیت را به بدن خود برسانید.
کالری موجود در شربت بلوبری تقریباً به طور کامل از کربوهیدرات به شکل قندی طبیعی خود را نشان می‌دهد. اما تعداد کربوهیدرات‌ها و شکر موجود در شربت بلوبری می‌تواند به برند تجاری که از آن خرید می‌کنید بستگی داشته باشد. بسیاری از شربت‌های بلوبری تجاری به صورت از پیش آماده شده هستند و مخلوطی از چندین نوع آب میوه مختلف تهیه می‌شوند که ممکن است حاوی قندهای اضافه باشند.

یک لیوان شربت بلوبری حاوی بیش از 14 میلی‌گرم ویتامین C است و می‌تواند نیاز روزانه شما را به این ویتامین تأمین کند. ما می‌دانیم که ویتامین C برای بهبود ساختار استخوان‌ها، غضروف، ماهیچه‌ها و رگ‌های خونی ضروری است. همچنین در جذب آهن کمک می‌کند و باعث بهبود زخم می‌شود. شربت بلوبری همچنین مقداری ویتامین A، E، تیامین، ریبوفلاوین، تیامین، نیاسین، B12 و اسید پانتوتنیک را تأمین می‌کند.
طرفداران شربت بلوبری می‌گویند که نوشیدن آن می‌تواند چندین فواید سلامتی و زیبایی به همراه داشته باشد. به عنوان مثال، شربت بلوبری می‌تواند باعث کاهش وزن، جلوگیری از بیماری آلزایمر و پارکینسون، تقویت سلامت قلب و عروقی و مانع از پیشروی سایر بیماری‌ها شود.

همان‌طور که گفتیم بلوبری میوه‌ای بسیار محبوب و خوشمزه بومی آمریکای شمالی است اما در سراسر قاره آمریکا و اروپا برای بهره برداری‌های تجاری پرورش می‌یابد. کالری آنها کم است و بسیار سالم هستند. به طور بالقوه تنظیم کننده قندخون هستند و به سلامت قلب و مغز کمک می‌کنند. بلوبری که غالباً به عنوان یک غذای عالی به بازار عرضه می‌شود، منبع بسیار خوبی از ویتامین‌ها، ترکیبات مفید گیاهی و آنتی اکسیدان ها است. شاخ و برگ‌های جذاب آن در تمام طول سال با گل‌های سفید و صورتی رنگ پوشیده شده و میوه خوشمزه آن در تابستان به ثمر می‌رسد. مصرف منظم بلوبری همچنین می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی، دیابت نوع 2، سرطان، آرتریت، آلزایمر و التهاب مزمن را کاهش دهد.

بلوبری می‌تواند فواید بسیاری برای قلب، مغز و قند خون شما داشته باشد. بیماری‌های قلبی علت اصلی مرگ و میر در سراسر جهان است. مطالعات حاکی از ارتباط بین انواع توت‌ها یا غذاهای غنی از فلاونوئید و سلامت است. برخی تحقیقات نشان می‌دهد که بلوبری ممکن است از نظر سلامتی برای افرادی که فشارخون بالایی دارند که یکی از مهم‎ترین عوامل خطر قلبی است مفید باشد. طبق یک مطالعه جدید، خوردن یک فنجان بلوبری در روز عوامل خطرزا در بیماری‌های قلبی عروقی را کاهش می‌دهد. بر اساس این مطالعه خوردن 150 گرم بلوبری روزانه خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی را تا 15 درصد کاهش می‌دهد. این تیم تحقیقاتی می‌گوید که بلوبری و سایر انواع توت‌ها باید در برنامه‌های رژیم غذایی قرار بگیرند تا خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی - به ویژه در گروه‌های در معرض خطر - کاهش یابد.
این تیم تحقیقاتی در پی پاسخ به این سؤال هستند که آیا بلوبری می‌تواند بر روی متابولیک نیز تأثیر داشته باشد؟ این بیماری می‌تواند حداقل سه عامل خطرناک زیر را شامل شود: فشارخون بالا، قندخون بالا، چربی اضافی بدن در اطراف کمر، سطح پایین کلسترول خوب و سطح بالای تری گلیسیرید وجود خواهد داشت. ایجاد تغییرات در سبک زندگی، از جمله تغییرات ساده در انتخاب مواد غذایی می‌تواند به طور گسترده‌ای به پیشگیری از این عوامل کمک کند.
شیوع دیابت نوع 2 در سراسر جهان به طور پیوسته در حال افزایش است. افراد مبتلا به دیابت نسبت به تغییرات سریع قندخون حساس هستند و هنگام خوردن غذاهای سرشار از کربوهیدرات باید محتاط باشند. بلوبری حاوی 15 گرم قند در هر فنجان (148 گرم) است. با این حال، آن‌ها روی سطح قندخون اثرات نامطلوبی نمی‌گذارند که این ممکن است به دلیل محتوای بالای ترکیبات فعال زیستی آنها باشد. مطالعات آزمایشگاهی نشان می‌دهد که آنتوسیانین موجود در بلوبری می‌تواند اثرات مفیدی در کنترل قند خون داشته باشد.

با افزایش تعداد افراد مسن‌تر از 65 سال در سراسر جهان، شرایط و بیماری‌های مربوط به سن نیز افزایش می‌یابد. جالب است بدانید که مصرف بیشتر غذاهای غنی از فلاونوئید مانند بلوبری با عملکرد بهتر مغز همراه است. خوردن بلوبری ممکن است از استرس اکسیداتیو که نقش مهمی در روند پیری دارد، جلوگیری کند.
این نوع توت‌ها همچنین ممکن است عملکرد مغز را به طور مستقیم بهبود ببخشند. در یک مطالعه 12 هفته‌ای، نوشیدن روزانه آب بلوبری حافظه را در 9 سالمند با کاهش حافظه اولیه بهبود بخشید و همچنین یک مطالعه دیگر در بزرگسالان نشان داد که بلوبری و توت فرنگی در کاهش سرعت پیری مغز مؤثر هستند.

بلوبری حاوی گیاهان و مواد مغذی بسیاری است که در مطالعات آزمایشگاهی اثرات ضدسرطانی خود را نشان می‌دهد. خوردن بلوبری باعث افزایش فعالیت آنتی اکسیدانی در خون و همچنین ایجاد پتانسیل جلوگیری از آسیب DNA می‌شود. مطالعات محدود است و نتایج متفاوت است، بنابراین تحقیقات بیشتری برای درک نقش بلوبری در این زمینه لازم است.

همچنین آب بلوبری مزایایی را به ما ارائه می‌دهد که فراتر از ارزش غذایی است. عصاره بلوبری از نظر بالینی برای جلوگیری از شکستگی، ترمیم آسیب دیدگی و ترغیب رشد مو تأثیر بسزایی دارد. این ترکیب بدون توجه به نوع و یا ظاهر و بافت موهای شما، نتایج شگفت انگیزی ارائه می‌دهد.
مواد شیمیایی گیاهی با نام مستعار "پروآنتوسیانیدین‌های اولیگومریک" در بلوبری آن‌ها را فوق‌العاده قدرتمند می‌کند. این مواد شیمیایی گیاهی فولیکول‌های مو را تحریک می‌کنند که می‌تواند رشد مو را تسهیل کند. علاوه بر این محرک طبیعی قابل توجه است. بلوبری دارای خواص آنتی اکسیدانی بوده و موها و پوست شما را با ویتامین‌های A، B5، C و E تأمین می‌کند.
اضافه کردن بلوبری به برنامه غذایی نیز در بهبود وضعیت موهای شما مؤثر است. شما می‌توانید بلوبری را برای رشد سالم موهای خود مصرف کنید.

همه توت‌ها برای پوست شما و جلوگیری از پیری فوق‌العاده هستند. انواع توت‌های تیره‌تر موثرتر هستند زیرا تیره‌ترین انواع توت‌ها حاوی بیشترین آنتی اکسیدان ها است. ترکیبات شیمیایی آنتوسیانین ها هستند که به توت‌ها رنگ‌های تیره می‌دهند. آنتوسیانین ها نه تنها از پیری جلوگیری می‌کنند بلکه به بهبود روحیه نیز کمک می‌کنند.
عوارض جانبی
خوردن در حد اعتدال بلوبری هیچ عارضه جانبی شناخته شده‌ای در افراد سالم نخواهد داشت. البته ناگفته نماند که در برخی افراد آلرژی و حساسیت به بلوبری وجود دارد اما بسیار نادر است.
 

ترجمه و جمع آوری: واحد تحقیق و توسعه شرکت زعفران بهرامن