خواص و فواید زرشک

تعداد بازدید : 13441 مرتبه

زرشک گیاهی است که به نام های متفاوتی در سراسر دنیا شناخته شده است. میوه، پوست، وریشه گیاه زرشک در طب سنتی و گیاهی مورد استفاده قرار می گیرد.
شکل ظاهری آن بوته ای به طول 1 تا 5 متر می باشد که از ساقه های تیغ دار قرمز رنگ و برگ های سبز دندانه ای تشکیل شده و اواخر بهار و ابتدای فصل تابستان شکوفه می دهد شکوفه های آن زرد رنگ است و میوه آن ابتدا به رنگ قرمز و بعد از مدتی تیره تر می شود. طعم و مزه آن ترش است و شکل بیضی مانند دارد. طبع آن سرد است و مصرف بیش از اندازه آن در افرادی که سرد مزاج هستند باعث بلغمی و سودآوری مضر است.

کشورمان ایران دارای اراضی گسترده ای برای کشت این محصول می باشد و 98 درصد زرشک دنیا را تامین می کند. مناطق معتدل و حاصل خیز بستر مناسبی برای رویش آن می باشد. در حال حاضر خراسان جنوبی بیشترین سهم از کشت این محصول را به خود اختصاص داده است. این گیاه در بسیاری مناطق به صورت خودرو می روید و میوه می دهد.

زرشک در طب سنتی برای درمان بی اشتهایی، پلاک دندانی، کاهش تورم (ورم لثه)، مشکلات کلیه یا مثانه، اختلالات گوارشی، عفونت، سوءهاضمه، بیماری کیسه صفرا و سوزش سردل، گرفتگی معده، ورم طهال، مشکلات روده، نقرس و رماتیسم، آرتروز و ورم مفاصل، مشکلات گردش خون، برطرف کننده سوزش ادرار، درمان واریس و برای شست و شوی چشم از جوشانده ریشه و ساقه آن می توانید استفاده کنید. اگر چه هنوز تحقیقاتی قطعی در مورد خواص زرشک در درمان و بهبود این بیماری ها صورت نگرفته و همگی مصرف طب گیاهی و تجربی می باشد.
مواد تشکیل دهنده فعال در زرشک "اکسوئینولین آلکالوئیدها"،به ویژه"بربرین"هستند. این آلکالوئیدها در ریشه، ساقه های زیرین و پوست ساقه این گیاه یافت می شوند.
زرشک به صورت چای، شربت، کپسول، گیاه خشک شده و قرص در دسترس است. می توانید آن را با محصولات طبع گرم مانند دارچین و عسل و ... برای درمان کبد سرد استفاده کنید.

کاربردهای زرشک

1- اسهال

گفته می شود که آلکالوئید موجود در زرشک به نام بربرین این خاصیت را دارد که با عفونت های باکتری، ویروسی، قارچی و انگلی مبارزه کند و همچنین سبب تحریک گلبول های سفید خون به نام ماکروفاژها می شود.
درطب گیاهی، زرشک عمدتا برای اسهال باکتریایی، اسهال سیار، عفونت های انگلی روده و کاندیدا (قارچ) مزمن استفاده می شود.
کپسول زرشک معمولا برای افرادی که توصیه شده مقدار 5 تا 12 درصد آلکالوئید ایزوکوئینولین استفاده کنند، مناسب است.

2- سوءهاضمه

درصورت استفاده از زرشک برای سوء هاضمه، پزشکان طب گیاهی فرم مایع زرشک مانند عصاره یا چای آن را توصیه می کنند، زیرا تصور می شود طعم تلخ آن به خواص دارویی آن کمک می کند. این محلول را باید 15 تا 20 دقیقه قبل از غذا مصرف کنید.

3- کبد و کیسه صفرا

به نظر می رسد زرشک ترشح و جریان صفرا را روان می کند و یک ملین ملایم است. اگر چه گاهی اوقات به عنوان یک درمان گیاهی برای سنگ صفرا توصیه می شود اما نباید به صورت سرخود و بدون مشورت با پزشک متخصص از آن استفاده کنید.

4- عفونت دستگاه ادراری

یک مطالعه نشان می دهد که بربرین ممکن است در برابر باکتری های Escherichia coli و Pseudomonas aeruginosa فعال باشد و با آنها مبارزه کند. بعضی از منابع می گویند نقش دانه و یا حبه های زرشک در مبارزه با عفونت های دستگاه ادراری بیشتر از ریشه است.

5- کمک به ترک اعتیاد

به دلیل وجود عنصر الکالوئید بربرین قادر به درمان اعتیاد بهتر یا کاستو می تواند اعتیاد معتادان رابر طرف کند. این موضوع به دلیل انجام آزمایشات بر روی حیواناتی که به مورفین اعتیاد پیدا کرده بودند اثبات شده است.

هشدارهای مصرف زرشک

مصرف بی رویه و بیش از حد زرشک ممکن است باعث اسهال شود. همچنین زرشک ممکن است فشار خون را کاهش دهد.
بدون مشورت پزشک مکملهای گیاهی/سلامتی را به کودک ندهید. زرشک نیز ممکن است برای نوزاد مناسب نباشد پس از مکمل این گیاه برای کودکتان استفاده نکنید. به خصوص نوزادانی که تازه متولد شده و بیماری زردی دارند.
بربرین موجود در زرشک می تواند متابولیز داروها در بدن را تغییر دهد، اگر چه هنوز اطلاعات محدودی در مورد فعل و انفعالات خاص این گیاه وجود دارد. به عنوان مثال، یک مطالعه منتشر شده در مجله اروپایی فارماکولوژی نشان داد که بربرین مقدار سیکلوسپورین A داروها در بیماران پیوند کلیه را افزایش می دهد.
استفاده از این گیاه به عنوان مصرف غذایی مانعی ندارد اما هنوز به عنوان دارو و روش درمانی اطلاعاتی از آن اثبات نشده است. به یادداشت داشته باشید که ایمنی مکمل ها آزمایش نشده است.
هنوز مشخص نیست که آیا زرشک برای درمان انواع بیماری ها موثر است یا خیر و استفاده دارویی از این محصول توسط FDA تایید نشده است. توجه داشته باشید که زرشک نباید توسط پزشک شما به جای دارو تجویز شود. زرشک اغلب به عنوان یک مکمل گیاهی به فروش می رسد. در برخی از این مراکز هیچ استاندارد های تولیدی برای بسیاری از ترکیبات گیاهی وجود ندارد و برخی از مکمل های موجود در بازار نیز با فلزات سمی یا سایر مواد مخدر آلوده شده اند. مکمل های گیاهی/ بهداشتی باید از منبع قابل اعتماد خریداری شود تا خطر آلودگی به حداقل برسد.
با توجه به تحقیقات محدودی که درباره ی این گیاه صورت گرفته بسیار زود است که بخواهیم آن را در هر شرایطی به بیماران توصیه کنیم.

اطلاعات مهم

تمامی دستوالعمل های روی محصولات را انجام دهید. به هر یک از ارائه دهندگان مراقبتهای بهداشتی خود در مورد تمام شرایط تان مثل آلرژیها و تمام داروهایی که استفاده می کنید حتما اطلاع دهید.
در صورت داشتن هرگونه حساسیت به زرشک و همچین در صورت مصرف کپسول هایی مانند (Gengraf, Neoral, Sandimmune) نباید از این گیاه استفاده کنید.
اگر از بیماری های زیر رنج می برید حتما از پزشک، دکتر داروساز و یا پرستار خود در مورد مصرف زرشک سوال کنید:
خونریزی یا اختلال لخته شدن خون از قبیل هموفیلی
فشارخون پایین
دیابت ( زرشک می تواند قند خون شما را کاهش دهد )