کاربرد دارویی زعفران

کاربرد زعفران در زمینه های پزشکی و دارویی ...

کاربرد دارویی زعفران: 

کاربرد زعفران در زمینه های پزشکی و دارویی طی تحقیقات متعدد به اثبات رسیده است. مطالعات زیادی در ژورنال های پزشکی، دارویی و شیمیایی آمریکا، انگلستان و علوم پزشکی ایران در ارتباط با کاربردهای زعفران و ترکیبات اصلی آن در درمان بیماری های مختلف انجام شده و متخصصان زیادی روی خواص پزشکی این گیاه (در قالب نمونه های آزمایشگاهی) جهت درمان بیماری های متعدد مانند تومور و ناراحتی قلبی تمرکز کرده اند. 

فهرست مطالب: (با کلیک بر روی هر عنوان به توضیحات بیشتر هدایت می شوید)

• کاربرد دارویی زعفران
• تاثیر زعفران بر درمان افسردگی
• تاثیر زعفران در بهبود بینایی
• تاثیر زعفران در بهبود سندروم پیش از قاعدگی 
• تاثیر زعفران بر کاهش فشار خون
• تاثیر زعفران بر سیستم ایمنی بدن
• تاثیر زعفران بر عملکرد فیزیکی بدن  
• تاثیر زعفران بر عملکرد قلب
• تاثیر زعفران بر کاهش وزن
• تاثیر زعفران در پیشگیری از سرطان
• تاثیر زعفران بر التیام زخم
• تاثیر زعفران بر سلامت استخوان‌ها
• اثرات جانبی مصرف زعفران 

خواصی همچون مسکن و ضد درد بودن، اثرات آنتی اکسیدان، کاهش تب و ضد التهاب، ضد انعقاد خون و بهبود دهنده گردش خون، ایجاد آرامش در سیستم عصبی و ضد افسردگی و اثربخشی آن در درمان افسردگی خفیف تا متوسط ، ضد سرطان و رشد تومورهای مغزی، تقویت حافظه، یادگیری و درمان بیماری آلزایمر، کاهش سرفه و بهبود آسم تنفسی، آترواسکلروز، تنظیم و کاهش دردهای دوران قاعدگی، بهبود شرایط پوستی و درمان جوش، درمان اختلالات گوارشی و کارایی زیاد آن در کاهش سطح کلسترول و تری گلیسیرید خون افرادی که از بیماری های قلبی عروقی رنج می برند، جز کاربردهای دیگر زعفران می باشد. اثرات بیولوژیکی زعفران بر ارگان های داخلی بدن از جمله سیستم گوارش (که شامل تقویت معده، کاهش اشتها و اسید معده و بهبود عمل هضم و همچنین اثراتی که روی ناهنجاری های معده، زخم معده و سرطان معده دارد)، ناهنجاری های مرتبط با عملکرد کبد و سرطان کبد؛ اثرات درمانی روی روده بزرگ، اثر ضد سرطان و ورم مخاط روده بزرگ، درمان اختلالات پانکراس از دیگر موارد مهم و قابل ذکر این گیاه ارزشمند است.

 جزئیات بیشتر پژوهش در رابطه با اثر زعفران بر درمان اختلالات ذهنی و بیماری آلزایمر: 

بیماری آلزایمر شایعترین نوع اختلالات ذهنی است که در آن مرگ سلول های مغزی منجر به از دست دادن حافظه و کاهش قوه تشخیص می شود. عوامل زیادی در ایجاد و پیشرفت این بیماری نقش بازی می کنند. درمان‌های دارویی کنونی تنها علائم این بیماری را تعدیل می‌کنند و تحقیقات اخیر روی توسعه پادتن ها جهت حذف فاکتورهای موثر بر این بیماری تمرکز نموده اند، اما هیچگونه بهبودی تاکنون گزارش نشده است. خواص بیولوژیکی زعفران، کلاله خشک شده گیاه زعفران و بخصوص عنصر اصلی این گیاه یعنی کروسین، به طور گسترده ای جهت استفاده در شرایط گوناگون از جمله درمان اختلالات ذهنی و آسیب های مغزی مورد مطالعه قرار گرفته است. کروسین به عنوان آنتی اکسیدان منحصر به فردی شناخته شده، چرا که یک نوع کاروتنوئید قابل حل در آب است. پتانسیل کروسین همانطور که به تقویت حافظه و یادگیری کمک قابل توجهی می کند، می تواند مغز را از آسیب های جدی حفظ کند. اخیرا استفاده از زعفران و بخصوص کروسین به خاطر اثراتی که در درمان بیماری آلزایمر و سایر اختلالات مغزی نشان داده، بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. کروسین زعفران همچنین به دلیل کاربردهای متعدد آن و فعالیت هایی که در جهت حفاظت از مغز انجام می دهد، می تواند به عنوان مکمل یا دارویی جهت توقف یا درمان آلزایمر به کار رود. بررسی های پزشکی و تحقیقات انجام شده در کشورهای ایران و ژاپن، اثر ضد انعقاد خون در عصاره زعفران را تایید کرده اند.

نتایج پروژه های تحقیقاتی نشان داده اند که زعفران پتانسیل زیاد و کاربردهای متنوع و اثرات درمانی زیادی بر ارگان های داخلی بدن دارد. زعفران بخاطر خواص زیاد آن بخصوص کاربردهای دارویی از گذشته های دور مورد توجه مردم بوده است؛ اگرچه تعدادی از آنها در طول سالیان به فراموشی سپرده شده اند اما تمایل به درک و استفاده از آن بخاطر گرایش مجدد مردم به داروهای گیاهی رو به افزایش است. امروزه تحقیقات دارویی پیشرفته و بررسی ها نشان داده است که زعفران و ترکیبات اصلی آن نقش زیادی در درمان بیماری ها دارند و اثراتی از جمله ضد سرطان، ضد تومور، ضد دردهای نوروپاتیک و عصبی، ضد دیابت، ضد درد، پیشگیری از بزرگ شدن کبد و طحال، اثر آرام بخش قوی روی عضلات صاف، کاهش آسیب های اکسیداتیو به کلیه، عضلات اسکلتیو هیپوکامپوس و ... دارند که از دیگر خصوصیات قابل ذکر زعفران می باشد و پتانسیل کاربرد این گیاه در صنایع مختلف را نشان می دهد.

کاربرد دارویی زعفران

کاربرد دارویی زعفران برای هر ایرانی موضوعی آشنا است. زعفران ادویه‌ای است که از گل‌ زعفران تهیه می‌شود و عطر و طعم بی نظیر آن در کنار خواص دارویی‌اش باعث شده تا در سرتاسر دنیا شناخته شده و طرفداران زیادی داشته باشد. از زمان‌های قدیم زعفران به عنوان یک چاشنی و ادویه‌ای ارزشمند در غذاهای ایرانی استفاده می‌شد و در کنار آن، پزشکان طب سنتی مصرف دمنوش یا سایر فرآورده‌های زعفران را برای پاک سازی بدن، بهبود خلق و خو و یافتن شادی و نشاط توصیه می‌کردند. علم پزشکی در حال حاضر نیز تا حد زیادی از خواص دارویی زعفران پشتیبانی کرده و نتایج تحقیقات علمی، کاربرد دارویی زعفران را تایید می‌کنند. ما در این مقاله قصد داریم تا شما را با خواص مختلف زعفران آشنا کنیم، پس تا انتهای این مطلب همراه ما باشید.

تاثیر زعفران بر درمان افسردگی

عصاره‌ی زعفران می‌تواند با افزایش سطح دوپامین و نوراپی نفرین در بدن، تا حد زیادی به سلامت و شادابی روان انسان کمک کند. در یک آزمایش که روی عده‌ای از افراد بالغ انجام شد، نشان داده شد که مصرف مداوم زعفران می‌تواند تاثیر مثبتی روی افسردگی داشته باشد. نتیجه‌ی این آزمایش با سایر داروهای ضد افسردگی مقایسه شد و کاربرد دارویی زعفران در درمان و بهبود افسردگی به تایید رسید.
در آزمایش دیگری به ۴۰ زن مبتلا به افسردگی خفیف پس از زایمان به مدت ۶ هفته مکمل زعفران داده شد. نتیجه نشان داد که کاربرد دارویی زعفران در این زمینه از سایر داروهای افسردگی موثرتر واقع شده است. هم‌چنین نتایج مشابهی در تجویز زعفران به بیماران دارای اسکیزوفرنی مشاهده شد. طی این آزمایش به ۶۱ بیمار مبتلا به اسکیزوفرنی به مدت ۱۲ هفته عصاره‌ی زعفران داده شد و نتایج کاربرد دارویی زعفران در بهبود علائم این بیماران تکرار شد. علاوه بر آن، تایید شد که مصرف زعفران برای این افراد به خوبی قابل تحمل و ایمن است، اما با این حال، برای تعیین میزان کارایی زعفران در درمان بیماران مبتلا به بیماری‌های خاص ذهنی مانند اسکیزوفرنیا، به تحقیقات بیشتری نیاز است.

تاثیر زعفران در بهبود بینایی

کاربرد دارویی زعفران در بهبود وضعیت بینایی افراد نتیجه‌ای معتبر است. در یک آزمایش که به تازگی انجام شده، به ۱۰۰ بیمار مبتلا به دژنراسیون ماکولای مرتبط به سن، به مدت ۳ ماه روزانه ۲۰ میلی گرم زعفران داده شد. در بررسی‌های به عمل آمده مشاهده شد که زعفران توانسته تاثیر مثبتی بر بهبود بینایی این افراد داشته باشد.
هم‌چنین نتایج مشابهی در دو آزمایش مختلف که روی ۵۸ نفر بیمار مبتلا به AMD انجام شد به دست آمد، با این تفاوت که در یکی از این آزمایش‌ها میزان زعفران تجویز شده کنترل شده نبود، اما با این حال مصرف زعفران توانست تاثیرات مثبتی بر روند بهبود بینایی افراد داشته باشد. مکمل‌های تهیه شده بر اساس کاربرد دارویی زعفران می‌توانند بینایی و جریان خون در چشم حیوانات مبتلا به بیماری‌های چشمی را بهبود ببخشند. این تاثر مثبت احتمالا به خاطر وجود کروسین موجود در زعفران ایجاد می‌شود و رگ‌های حامل خون به چشم‌ها را گشاد می‌کند.

تاثیر زعفران در بهبود سندروم پیش از قاعدگی

از کاربردهای دارویی زعفران می‌توان به یکی از قدیمی‌ترین آن‌ها یعنی درمان سندروم پیش از قاعدگی اشاره کرد. علائم سندروم پیش از قاعدگی شامل کج خلقی، گرفتگی عضلات، نفخ و آکنه می‌شوند. طی یک آزمایش علمی بر روی کاربرد دارویی زعفران، ۳۵ نفر از زنان به مدت ۲۰ دقیقه در معرض بوی زعفران قرار گرفتند. در نتیجه‌ی این آزمایش مشاهده شد که قرار گرفتن در معرض بوی زعفران یا مصرف آن می‌تواند علائم سندروم پیش از قاعدگی را تا حد قابل قبولی کاهش داده و پریودهای نامنظم را بهبود بخشد. در حقیقت زعفران به کمک کاهش انتشار هورمون استرس یعنی کورتیزول می‌تواند اثر آرام بخشی بر روی افراد و به ویژه خانم‌ها در دوران قاعدگی داشته باشد.
علاوه بر این، تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف روزانه‌ی مکمل زعفران به مدت ۶ ماه می‌تواند علائم سندروم پیش از قاعدگی را کاهش دهد. هم‌چنین آزمایشی که روی ۱۸۰ زن جوان انجام شد نشان می‌دهد که مصرف یک محصول گیاهی که ترکیباتی از زعفران، دانه‌ی کرفس و عصاره انیسون را داشته باشد می‌تواند به اندازه‌ی قابل توجهی از شدت و مدت گرفتگی‌های عضلانی در دوران قاعدگی کم کند. با این وجود تحقیقات علمی انجام شده در این زمینه برای تایید این کاربرد دارویی زعفران کافی نیست و برای تایید این موضوع مطالعات بالینی بیشتری مورد نیاز است.

تاثیر زعفران بر کاهش فشار خون

در یکی از آزمایش‌هایی که به منظور بررسی کاربرد دارویی زعفران انجام شد، به ۲۳۰ مرد مبتلا به ناباروری به مدت ۲۶ هفته مکمل زعفران تجویز شد و نتایج به دست آمده نشان دادند که این آزمایش فشار خون افراد را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد. به همین ترتیب، در یک آزمایش دیگر مصرف قرص‌های زعفران در دوز‌های بالاتر در ۳۰ فرد بزرگسال، پس از یک هفته فشار خون را کاهش داد. هم‌چنین دانشمندان در یک مطالعه بر روی موش‌ها متوجه شدند که علاوه بر کاربرد دارویی زعفران بر کاهش فشار خون، زعفران می‌تواند از افزایش ناگهانی فشار خون جلوگیری کند. با این وجود تحقیقات در این زمینه هم‌چنان ادامه دارد و این کاربرد دارویی زعفران باید روی افرادی که به فشار خون بالا مبتلا هستند آزمایش شود.

تاثیر زعفران بر سیستم ایمنی بدن

کاربرد دارویی زعفران در افزایش قوای سیستم ایمنی بدن یکی از کاربردهای ثابت شده‌ی آن است. در یک آزمایش تجربی، به ۴۵ فرد سالم به مدت ۳ ماه عصاره‌ی زعفران داده شد. طی بررسی‌های انجام شده دانشمندان متوجه شدند که این دوره باعث افزایش قابل توجه تعداد گلبول‌های سفید در خون شد. در واقع مصرف زعفران باعث افزایش تعداد گلبول‌های سفید بدن می‌شود بدون آن‌که بر روی سایر سلول‌های خونی تاثیر بگذارد. از لحاظ تئوری پیش بینی می‌شود که کاربرد دارویی زعفران می‌تواند باعث افزایش ایمنی بدن شود، بدون آن‌که بر روی سایر معیارهای مرتبط با خون و عوامل ابتلا به بیماری‌های خونی تاثیری بگذارد. همچنین در سطح آزمایشگاهی مشاهده شده است که زعفران می‌تواند از تکثیر ویروس‌ها و ورود آن‌ها به سلول‌ها جلوگیری کند، و در نتیجه سیستم ایمنی بدن را برای مقابله با عفونت‌ها و بیماری‌های ویروسی افزایش می‌دهد.

تاثیر زعفران بر عملکرد فیزیکی بدن       

از دوران‌های قدیم از زعفران برای افزایش نشاط و فعالیت بدنی استفاده شده است. مواد شیمیایی موجود در زعفران به گروهی از مولکول‌ها تعلق دارند که کاروتنوئيد نامیده می‌شوند. بررسی‌ها نشان داده که این مولکول‌ها می‌توانند سطح انرژی و قدرت بدنی را افزایش دهند. طی تحقیقی که روی ۲۸ مرد سالم انجام شد، مصرف مکمل زعفران به مدت ۱۰ روز متوالی باعث افزایش قدرت عضلانی و افزایش قدرت واکنش افراد شد. ممکن است این موضوع به دلیل بهبود عملکرد میتوکندری که بخشی از ساختمان سلول است اتفاق افتاده باشد. در هر حال می‌دانیم که زعفران می‌تواند جریان خون و اکسیژن رسانی به عضلات را در حین ورزش بهبود بخشد و این موضوعی است که لحاظ علمی به اثبات رسیده است.

تاثیر زعفران بر عملکرد قلب

همان طور که قبلا اشاره کردیم، زعفران می‌تواند فشار خون و قدرت جریان خون در رگ‌ها را افزایش دهد. این نکته حاکی از آن است که زعفران با افزایش ظرفیت پمپاژ کردن خون می‌تواند عملکرد قلب را بهبود بخشد. یکی از دلایلی که می‌توان برای این تاثیر نام برد، وجود مولکولی به نام کامپرول در زعفران است که اثرات قوی در محافظت از قلب دارد. در آزمایشی که روی ۲۰ نفر انجام شد، مصرف زعفران تاثیر بالایی در بهبود عملکرد بدن همه‌ی بیماران داشت اما بیشترین تاثیرگذاری روی بیماران مبتلا به بیماری‌های قلبی مشاهده شد. علاوه بر این، کروسین موجود در زعفران در طی فرآیند تبدیل شدن به کروستین، سطح کلسترول خون را کاهش داده و گرفتگی رگ‌های خونی را کاهش می‌دهد.
آزمایش‌های مشابهی برای کشف کاربرد دارویی زعفران روی موش‌ها انجام شده که نشان می‌دهد زعفران از قلب در برابر مسمومیت دارویی محافظت می‌کند. ممکن است دلیل این اثر وجود آنتی امسیدان‌های موجود در زعفران و تاثیر آن‌ها روی بافت قلب باشد.

تاثیر زعفران بر اضطراب

عصاره‌ی زعفران می‌تواند با افزایش سطح هورمون‌های دوپامین و نوراپی نفرین در بدن، موجب بهبود سلامت روان گردد. طی یک آزمایش که در این زمینه انجام شد، مصرف مکمل زعفران به مدت ۱۲ هفته توانست علائم اضطراب در ۶۰ بیمار را بهبود بخشد. هم‌چنین در مطالعه‌ای که روی موش‌ها انجام شد مشاهده شد که عصاره‌ی زعفران رفتارهای مشابه اضطراب را در بدن کاهش داده و منجر به افزایش زمان خواب می‌شود.

تاثیر زعفران بر کاهش وزن

هرچند کاربرد دارویی زعفران در کمک به کاهش وزن کاملا مستند به اثبات نرسیده، اما در طی بررسی‌های بالینی مشاهده شده که مصرف زعفران می‌تواند به کاهش وزن کمک کند. در آزمایشی که روی ۶۰ زن دارای اضافه وزن انجام شد، بررسی‌ها تایید کردند که مصرف دوزهای بالای زعفران  به مدت ۶ ماه، منجر به کاهش سرعت جذب و هضم چربی، کاهش میزان کالری دریافتی، کاهش اشتها و بهبود استفاده‌ی بدن از گلوکز و چربی می‌شود.
زعفران و مواد تشکیل دهنده‌ی آن می‌توانند سطح کلسترول بدن و چربی را کاهش داده و به طور بالقوه به کنترل بهتر وزن و کمک کنند. با این وجود، این بررسی‌ها به طور عمده از تحقیقات حیوانی به دست آمده‌اند و برای ارزیابی دقیق‌تر تاثیرات احتمالی زعفران در کاهش وزن، به آزمایش‌های بالینی بیشتری نیاز است.

تاثیر زعفران در پیشگیری از سرطان

کاربرد دارویی زعفران در پیشگیری از سرطان به طور قطعی به تایید نرسیده، اما مشاهدات نشان داده‌اند که عصاره‌ی زعفران در مدل‌های سلولی و حیوانی ریه، کبد، سینه، لوزالمعده، روده‌ی بزرگ، پوست، پروستات، تخمدان و دهانه‌ رحم تاثیرات ضد سرطانی دارد. اثرات ضد سرطانی زعفران به خاطر ترکیب شیمیایی اصلی آن یعنی کروسین ایجاد می‌شود که پس از مصرف در بدن به کروستین تبدیل می‌شود. کروستین می‌تواند سلول‌های سرطانی را به طور انتخابی مورد هدف گیری قرار داده و آن ها را از بین ببرد. کروستین این کار را با مهار تولید پروتئین در سلول‌های سرطانی انجام داده و به این روش باعث مرگ سلول‌های سرطانی می‌شود. لازم به یادآوری است که این نتایج هنوز در انسان‌ها به تایید نرسیده اما امیدوار کننده است.

تاثیر زعفران بر محافظت از مغز

در آزمایش‌های متعددی که روی سلول‌های آزمایشگاهی و حیوانات صورت گرفته، دانشمندان پتانسیل زعفران در بهبود سلامت مغز را بررسی کردند. زعفران تاثیرات زیر را در مغز دارد:
•    کاهش التهاب در مغز
•    تنظیم سطح انتقال دهنده‌های عصبی
•    فعالیت‌های آنتی اکسیدانی که باعث کاهش آسیب دیدگی مغز می‌شوند
•    محافظت از مغز در برابر آسیب‌ها
•    کاهش مرگ‌های سلولی در مغز

تاثیر زعفران بر التیام زخم

برای بررسی کاربرد دارویی زعفران در التیام زخم‌ها آزمایش‌هایی انجام شده که یکی از معروف‌ترین آن‌ها آزمایشی است که روی موش صحرایی انجام شد. در این آزمایش، کرم تهیه شده از زعفران توانست زخم‌های سوختگی ناشی از آب گرم را درمان کند. در واقع این خاصیت زعفران به دلیل وجود آنتی اکسیدان‌ها و خواص ضد التهابی آن است. عصاره‌ی زعفران می‌تواند سطح مولکول‌های رشد و بازسازی پوست را افزایش دهد. به طور مشابه، زعفران می‌تواند تعداد مولکول‌های التهابی را کاهش دهد و به همین طریق به بهبود زخم منجر شود. این خاصیت زعفران را می‌توان در بهبود زخم و صنعت لوازم آرایشی استفاده کرد، با این حال پیش از آغاز این فرآیند، آزمایش‌های بالینی بیشتری باید انجام شوند تا وجود این کاربرد دارویی زعفران از لحاظ علمی و تجربی به طور کامل به اثبات برسد.

تاثیر زعفران بر سلامت استخوان‌ها

پس از رسیدن دوره‌ی یائسگی در زنان، بسیاری از آن‌ها از مشکلات سلامتی استخوان و در نتیجه بروز بیماری‌هایی مانند آرتروز و پوکی استخوان رنج می‌برند. این مشکل به دلیل تغییر در سطح هورمون استروژن رخ می‌دهد که مسئولیت حفظ سلامت استخوان را بر عهده دارد. برای بررسی کاربرد دارویی زعفران در حفظ سلامت استخوان‌ها، آزمایشی روی موش‌های دارای پوکی استخوان انجام شد. آن‌چه در عمل مشاهده شد این بود که مصرف عصاره‌ی زعفران به مدت ۱۶ هفته توانست تا حد قابل قبولی از پیشرفت بیماری جلوگیری کند. دانشمندان حدس می‌زنند که این اتفاق به دلیل افزایش سطح هورمون استروژن می‌افتد و به رشد و حفظ سلامت استخوان منجر می‌شود.

تاثیر زعفران بر بیماری آسم

در دوران‌ها کهن از زعفران در طب سنتی برای درمان اسپاسم و گرفتگی در ریه‌ها و حملات تنفسی و آسم استفاده می‌شد. تحقیقات نشان داده که مصرف عصاره‌ی زعفران در موش‌ها می‌تواند با کاهش التهاب‌های ریوی علائم آسم را کاهش دهد. همان‌طور که در موش‌ها مشاهده می‌شود، زعفران می‌تواند با شل کردن عضلات ریه به انجام آسان عمل تنفس کمک کند. با این حال، عملکرد دقیق زعفران در ریه‌ها هم‌چنان ناشناخته است و برای ارزیابی دقیق و معتبر کارایی آن در بدن انسان ها به آزمایش‌های بالینی بیشتری نیاز است.

تاثیر زعفران بر مشکلات هضم

برای بررسی کاربرد دارویی زعفران در کمک به هضم بهتر غذا توسط معده، آزمایش‌هایی روی موش‌های صحرایی انجام شده که نشان می‌دهند زعفران از معده در برابر اسید زیاد محافظت می‌کند. این کار به کمک تولید پروتئین‌های آنتی اکسیدان و مهار استرس اکسیداتیو انجام می‌شود. هم‌چنین در مطالعه‌ی دیگری روی موش‌ها، مصرف روزانه‌ی زعفران باعث مهار تولید زخم‌های ناشی از هیستامین یا استرس بیش از حد شد. به طور مشابه، در لوله‌های آزمایشگاهی زعفران توانست با زخم‌های ناشی از عفونت‌های باکتریایی مقابله کند.

تاثیر زعفران بر کاهش درد

در زمان‌های قدیم به طور معمول زعفران را با مواد تسکین دهنده و مخدر ترکیب می‌کردند. انواع خاصی از درد را نمی‌توان با استفاده از مسکن‌های معمولی تسکین داد، از میان این قبیل دردها می‌توان به دردهای نوروپاتیک اشاره کرد. درد نوروپاتیک داخل اعصاب رخ می‌دهد و می‌تواند نشانی از برخی شرایط جسمی خاص مانند فیبرومیالژیا و دیابت باشد یا بر اثر برخی آسیب‌ها و زخم‌ها ایجاد شود. در موش‌های صحرایی با اعصاب آسیب دیده، درمان به کمک مصرف عصاره‌ی زعفران توانست در مدت ۴۰ روز درد را به همراه آسیب وارد شده کاهش دهد. این یافته‌ها نشان می‌دهند زعفران می‌تواند در کنترل انواع خاصی از درد موثر عمل کند اما با این حال این موضوع هنوز در انسان ها به تایید نرسیده است.
تاثیر زعفران بر سلامت کبد
همیشه دانشمندان حدس‌هایی برای کاربرد دارویی زعفران و تاثیر آن بر سلامت اندام‌های حیاتی بدن زده‌اند، یکی از این فرضیه ها تاثیر زعفران بر سلامت کبد است. برای بررسی این موضوع آزمایشی روی موش‌هایی که کبد آسیب دیده داشتند انجام شد و مشاهده شد که زعفران سطح پروتئین‌های سمی و رسوبات چربی در کبد را کاهش می‌دهد. هم‌چنین آزمایش دیگری روی موش‌های صحرایی انجام شد و بر اساس نتایج به دست آمده، دانشمندان اعتقاد دارند که عصاره‌ی زعفران از کبد در برابر آسیب‌های دارویی محافظت می‌کند. این اثر با ۳ روش به وجود می‌آید:
•    مهار کردن آنزیم های خاصی که محصولات جانبی سمی ایجاد می‌کنند
•    محافظت در برابر استرس اکسیداتیو
•    تنظیم ساختار سلول کبد (غشای کبدی)

تاثیر زعفران بر تشنج

در طب سنتی کاربرد دارویی زعفران در جلوگیری از تشنج به مدت طولانی بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. آزمایش‌هایی در این زمینه روی موش‌ها انجام شده است که نشان می‌دهد مصرف زعفران در دوزهای بالاتر از ۴۰۰ میلی گرم می‌تواند تشنج را سرکوب کند. با این حال مصرف زعفران در دوز‌های بالا می‌تواند خطر مسمومیت را برای انسان‌ها به دنبال داشته باشد. در موش‌های مبتلا به صرع، عصاره‌ی زعفران توانسته است حمله‌های همراه با تشنج را کاهش دهد.

تاثیر زعفران بر دیابت

کاربرد دارویی زعفران بر بهبود دیابت هم‌چنان مورد بحث است اما می‌دانیم که مصرف زعفران باعث افزایش استفاده و جذب گلوکز در بافت‌های عضلانی از جریان خون می‌شود. وقتی زعفران در کنار انسولین تجویز می‌شود، می‌تواند فعالیت انسولین و واکنش سلول به آن را افزایش دهد. در یک آزمایش روی موش‌های صحرایی مبتلا به دیابت، مصرف مکمل زعفران توانست جذب گلوکز به سلول‌ها را افزایش دهد.

محدودیت‌ها در مصرف زعفران

با وجود تحقیقات گسترده‌ای که پیرامون کاربرد دارویی زعفران انجام شده، جند نکته‌ی مهم وجود دارند قابلیت اطمینان این مطالعات را محدود می‌کنند:

• در آزمایش‌های مختلف از بخش‌های گوناگون گیاه زعفران مانند گلبرگ، عصاره، کروسین یا سافرانال جدا شده، مکمل‌ها و ژل‌های زعفران استفاده می‌شود. ترکیب شیمیایی قسمت‌های مختلف زعفران متفاوت هستند و بنابراین مشخصات و ویژگی‌های دارویی نسبت داده شده به زعفران ممکن است تنها به بخشی از گیاه زعفران مربوط باشند.
• بیشتر مطالعات بالینی در مورد کاربرد دارویی زعفران و تاثیرات آن در سلامتی در کشور ما یعنی ایران انجام شده‌اند؛ در نتیجه باید این نکته را در نظر گرفت که بیماران با زمینه‌های ژنتیکی مختلف ممکن است به زعفران واکنش متفاوتی نشان بدهند. بنابراین، برای تعیین دقیق این‌که آیا کاربرد دارویی زعفران برای افراد با زمینه‌های ژنتیکی مختلف تاثیر گذار است یا نه، به مطالعات گسترده‌ی  جهانی نیاز است.
• بسیاری از دوز‌های استفاده شده در آزمایش‌ها بسیار بیشتر از دوز‌های مورد استفاده در غذاهای مختلف است.
• پخت و پز با زعفران می‌تواند مواد شیمیایی فعال را تجزیه کرده و آن‌ها را برای برخی درمان‌ها بی اثر کند. بنابراین توصیه می‌شود که برای بهره بردن از مزایای کامل زعفران، این ماده به صورت مکمل‌های دارویی مصرف شود.
• زعفران تولید شده توسط شرکت‌های مختلف ممکن است دارای ترکیبات شیمیایی مختلفی باشند و بنابراین همیشه نمی‌توان از مزایای آن اطمینان حاصل کرد، مگر این‌که از منبع معتبری خریداری شوند.

اثرات جانبی مصرف زعفران  

لیست ارائه شده در زیر نمی‌تواند تمامی عوارض احتمالی مصرف زعفران را پوشش دهد، در نتیجه در صورت مشاهده هر عارضه‌ی جانبی دیگری بهتر است با پزشک یا داروساز مورد اعتماد خود تماس بگیرید.
جدا از کاربرد دارویی زعفران، می‌دانیم که زعفران یک ماده‌ی مکمل بی خطر برای افزودن به رژیم غذایی روزانه‌ی شماست. اگرچه، عوارض جانبی با مصرف مکمل زعفران به ندرت مشاهده می‌شوند، اما ممکن است برخی ناراحتی‌های جزیی وجود داشته باشد که در ادامه به آن‌ها اشاره کرده‌ایم:

• خشکی دهان
• اضطراب
• سرگیجه یا خواب آلودگی
• حالت تهوع
• تغییر در اشتها
• سر درد

ممکن است برخی افراد واکنش‌های آلرژیک نسبت به کارتنوئیدهای موجود در زعفران نشان دهند. این واکنش‌ها معمولا به صورت کهیر، گرفتگی بینی یا مشکلات تنفسی ایجاد می‌شوند. هم‌چنین مصرف مقادیر زیاد زعفران به مدت طولانی می تواند تعداد گلبول‌های قرمز خون را کاهش دهد.
 
در پایان، خوب است بدانیم که زعفران قسمتی مهم از غذاهای خاورمیانه به حساب می‌آید و مدت‌هاست که به عنوان ادویه در آشپزی و هم‌چنین مصارف دارویی استفاده می‌شود. اگرچه مردم به صورت سنتی از زعفران برای درمان بیماری‌های مختلف استفاده می‌کردند، اما تحقیقات مدرن از برخی از این کاربرد‌های دارویی زعفران پشتیبانی می‌کند. شواهد معتبر تحقیقات پزشکی نشان می‌دهند که عصاره‌ی زعفران به عنوان یک داروی مکمل می‌تواند در درمان و بهبود افسردگی، آلزایمر، دژنراسیون و گرفتگی‌های پیش از قاعدگی و هم‌چنین مشکلات بینایی وابسته به سن موثر واقع شود.
زعفران به طور کلی بی خطر است اما ممکن است به عوارض جانبی یا آلرژی منجر شود. بانوان باردار باید از مصرف زعفران خودداری کنند. یکی از مهم‌ترین نکات در مصرف زعفران، کسب اطمینان از کیفیت و اعتبار زعفران خریداری شده است. زعفران گیاهی گران قیمت است و ممکن است به خاطر سودجویی، برخی شرکت‌ها محصولاتی تقلبی و بی کیفیت را با قیمت پایین به فروش برسانند که ممکن است نه تنها حاوی زعفران نباشند، بلکه مواد جایگزین برای سلامتی شما خطرناک نیز باشند. ما در شرکت زعفران بهرامن بهترین زعفران را همراه با بالاترین کیفیت و ضمانت اصل بودن به شما ارائه می‌کنیم، و با مصرف این زعفران مرغوب، شما می‌توانید با اطمینان خاطر از تمامی مزایا و خاصیت‌های مفید زعفران بهره برده و از آن در تمامی غذاهای خود استفاده کنید.
 

سوالات متداول

مصرف زعفران برای کودکان ضرر دارد؟

در کودکان و نوزادان مصرف خوراکی زعفران باید بسیار کنترل شده و تحت نظارت پزشک باشد و به هیچ وجه از تعادل خارج نشود.

ترجمه و جمع آوری: واحد تحقیق و توسعه شرکت زعفران بهرامن

منابع: 

1- W.Finley, John; Gao, Song; “A perspective on crocus sativus L.(saffron) constituent crocin: A potent water-soluble antioxidant and potential therapy for alzheimer’s disease”; journal of agricultural and food chemistry, 2017, 65(5), pp 1005-1020. 

2- https://www.researchgate.net/publication/ 312531631_A_Perspective_on_Crocus_sativus_ L_Saffron_Constituent_Crocin _ A_Potent_Water- Soluble_Antioxidant_and_ Potential_Therapy_for_ Alzheimer's_ Disease Rezaee Khorasany, Alireza; Hosseinzadeh, Hossein; “Therapeutic

3- effects of saffron (crocus sativus L.) in digestive disorders: a review”; Iran J Basic Med Sci. 2016; 19(5): 455-469. http://ijbms.mums.ac.ir/article_6929.html Jelodar, Gholamali; Javid, Zahra; Sahraian, Ali; Jelodar, Sina; “Saffron improved depression and

4- reduced homocysteine level in patients with major depression: A Randomized, double-blind study”; Avicenna J Phytomed; 2018.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/ pmc/articles/PMC5787996/ Shahi, Tayebeh; Assadpour, Elham; Jafari, Seid Mahdi; “main chemical

5- compounds and pharmaceutical activities of srigmas and tepals of red gold; saffron”; Trends in food science & technology; volume 58, December 2016, pages 69-78.