خواص زنجبیل

زنجبیل از دسته ادویه های گرم اما پر استفاده و کمی گران  و کمی تند است. این روزها در بازار قیمت هر کیلو زنجبیل تازه حدود 40 هزار تومان است، گیاهی علفی که عموما برداشت آن بعد از یکسال انجام می شود، منشا کشت گیاه جنوب شرق آسیا شناخته شده است اما بعد از آن برای سهولت در استفاده، گیاه در مناطق مختلف گرمسیری و نیمه گرمسیری هر دو نیمکره هم منتقل و کشت شده است.
 

اصالت زنجبیل گرم و مرطوب است، از این رو در زمان رشد یکساله اش احتیاج به رطوبت فراوان، نور کافی و دمای مناسب دارد، برخی محققان معتقدند، در مناطقی که میزان بارندگی3000 میلی متر در سال بوده می توان زنجبیل را با اطمینان کامل به صورت دیم کشت کرد. 
اما خاطرتان باشد زنجبیل تحمل خشکی را ندارد زیرا سیستم ریشه های آن گسترش کمی دارد و کم و بیش گیاهی سطحی است. به همین دلیل در شرایط کم آبی از شدت فتوسنتز و میزان عملکرد دچار آسیب شده و از کیفیت دارویی اش کاسته می شود. همچنین این گیاه برای رشد به نور زیادی هم احتیاج دارد. نیاز نوری این گیاه در مراحل مختلف رویش متفاوت است، جوانه زنی بذرها در تاریکی انجام می شود. اما در مراحل ابتدای رویش به نور متوسط و در مرحله گلدهی به نور فراوان نیاز دارد.

زمان کاشت و برداشت زنجبیل بستگی به آب و هوا و اقلیم آن شهر دارد، در جنوب هند بذرها را همزمان با باران های موسمی، در اوایل فروردین تا اوایل اردیبهشت و یا اواسط آذر ماه تا اوایل فروردین ماه کشت می کنند. فاصله بذرها در ردیف هایی به فاصله 20 تا 55 سانتی متر و فاصله دو بوته در طول ردیف ردیف نیز 20 تا 30 سانتی متر کشت می شوند. عمق بذرها بستگی به اندازه آنها و همچنین نوع و میزان رطوبت خاک داشته و بین 4 تا 10 سانتی متر متفاوت است. 
 

برای مشاهده قیمت و خرید ادویه زنجبیل از فروشگاه اینترنتی زعفران بهرامن کلیک کنید.

زمان برداشت محصول نیز متفاوت و بستگی به آب و هوا و شرایط اقلیمی محل کشت دارد. معمولا 9 تا 12 ماه پس از کاشت می توان محصول را برداشت کرد.
زنجبیل ها در زمان برداشت حالتی پیچ خورده دارند و باید با ایجاد گودال های مناسبی توسط بیل، بیل، بیلچه یا چنگک با دقت آنها را از زمین خارج کرد تا آسیبی نبینند.
گیاه زنجبیل به موجب خواص درمانی  بالا در طب سنتی و در تهیه بسیاری از داروها نیز مورد استفاده قرار می گیرد. زنجبیل عموما به صورت های گیاه تازه، پودر زنجبیل، اسانس و عصاره تولید شده و روز به روز بر تنوع محصولات و فرآورده های دارویی این گیاه دارویی افزوده می شود.

ترکیبات فعال در زنجبیل عبارتند از gingerol، shogaol، paradol، zingerone، zerumbone،  dehydro، terpenoids و flavonoids  تمام این ترکیبات دارای خواص آنتی اکسیدانی هستند و می توانند دارای خواص ضد تومور، ضد التهاب، ضد میکروب، مسکن درد و فعالیت های حفاظتی کبد باشند.

•     موثر در درمان درد: زنجبیل می تواند به عنوان مسکنی برای دردهای عضلانی و ماهیچه ای مورد استفاده قرار بگیرد و حتی جایگزینی برای دیکلوفناک باشد.
•    زنجبیل به دل درد قاعدگی کمک می کند: زنجبیل در کاهش شدت دردهای دوران قائدگی می تواند جایگزین مناسبی برای مفنامیک اسید باشد.
•    آرتروز: درباره تاثیرات زنجبیل بر دردهای آرتروز هنوز نتایج قطعی وجود ندارد،اما برخی معقتدند فقط در دردهای اولیه بیماری زنجبیل موثر است و برخی دیگر در روند درمان آن را موثر می دانند.
•    اگزما: ترکیبات یافت شده در زنجبیل نشان می دهد که استفاده از آن در حساسیت های پوستی نیز می تواند موثر باشد.
•    معده و روده: زنجبیل می تواند  پوشش شکمی را برای جلوگیری از رشد هلیکوباتری ها افزایش دهد . موجب کاهش ترشح اسید معده شود.
•    کاهش حالت تهوع: همچنین زنجبیل از فعالیت بیش از حد اعصاب جلوگیری و با ممانعت از عملکرد سروتونین در بخش گوارشی، حالت تهوع ، استفراغ را کاهش می دهد. زنجبیل به حالت تهوع و استفراغ ناشی از عوارض جانبی شیمی نیز  درمانی کمک می کند.
•    زنجبیل تاثیری بر حرکات کیسه صفرا ندارد.
•    می تواند انتقالات روده را در افراد دارای سندروم روده تحریک پذیر تنظیم کند.
•    از کبد محافظت می کند.
•    به بیماری بدون الکلی و کبد چرب کمک می کند.
•    12 هفته مصرف دو گرم زنجبیل روزانه به طور قابل توجهی چندین آنزیم کبد، سیتوکین التهابی و شاخص مقاومت انسولین را در مقایسه با داروهای دیگر کاهش می دهد.
•    تاثیر ضد سرطانی دارد.
•     می تواند سلول های سرطانی را با تشعشع حساس کند.
•     می تواند مانع رشد سلول سرطانی شود.
•     می تواند مانع رشد سلول های سرطانی کبد ( هپاتاما) و استخوان (استئوسارکوما ) شود.
•     رگ های خونی جدید را که امکان رشد سلول های سرطانی را فراهم می کند ، متوقف می کند.
•     مانع انتقال سلول سرطانی می شود.
•    از متاستاز ( مهاجرت سلولی ) سلول های سرطانی سینه جلوگیری می کند.
•    سلول های سرطانی توانایی رشد رگ های خونی جدیدی به نام رگ زایی را دارند. زنجبیل مانع از رگ زایی در سرطان پوست می شود.
•    کلسترول و تری گلیسرید را بهبود می بخشد.
•    ممکن است از سخت شدن شریان ها جلوگیری کند.
•    می تواند سلول هایی که رگ های خونی را پوشش می دهند از استرس اکسیداتیو محافظت کند، که نشان می دهد می تواند به جلوگیری از سفت شدن شریان ها کمک کند.
•    سطح قند خون را بهبود می بخشد.
•    می تواند چاقی را درمان کند.
•    یک ضد ویروس، ضد میکروب و ضد قارچ موثر است. با این حال، اکثر مطالعات مبتنی بر سلول انجام شده است. مطالعات بالینی اضافی ممکن است برای تایید ایمنی و موثر زنجبیل برای درمان بیماری های عفونی لازم باشد.
•    زنجبیل تازه مانع عفونت های سرماخوردگی می شود.
اما خواص زنجبیل در همینجا خلاصه نمی شود و شما بخش دیگری از مشکلات سطحی تان را بدون نیاز به مراجعه به پزشک می توانید با این گیاه درمان کنید:

آنتی‌اکسیدان فوق‌العاده نیرومند زنجبیل بهترین چیز برای از بین بردن جای زخم، آسیب‌های پوستی و لکه‌های ناشی از افزایش سن است. برای این منظور زنجبیل تازه‌ی رنده شده را با یخ خُرد شده مخلوط کنید و یک بار در هفته  به مدت سی دقیقه روی پوست‌تان بگذارید.

استفاده از شامپوهای ضد شوره را متوقف کنید، زنجبیل با خواص ضد عفونی کننده و ضد قارچ می تواند شوره های سر را به سرعت از بین ببرد. برای اینکار کمی زنجبیل رنده شده را با آب مخلوط کرده و در یک بطری اسپری بریزید. مخلوط را هربار چند ساعت قبل از حمام به صورت مستقیم روی کف سر اسپری کنید.

با زنجبیل می توانید اسکراب خانگی تهیه کنید، چرا که یکی دیگر از کاربردهای زنجبیل لایه برداری پوست است. زنجبیل را در آسیاب له کنید و سپس با عسل موم دارد آن را مخلوط کرده تا مایه خمیری تولید شود و به جای اسکراب برای لایه برداری پوستتان از آن استفاده کنید.

اگر ریزش موهایتان باعث نگرانی شما شده است می توانید از زنجبیل به خاطر ترکیب فعال روغن‌های آن و آنتی‌اکسیدانی که دارد استفاده کنید، برای استفاده طبق دستور شوره سر عمل کنید.

پژوهشی که در ژوئن ۲۰۱۱ توسط ژورنال “علوم باروری” انجام شد، اثر زنجبیل را در رحم جوندگان ماده ارزیابی کرد. این جوندگان انقباضات بیش‌تری داشتند در مقایسه با جوندگانی که زنجبیل دریافت نکردند. انقباضات بیش‌تر رحمی می‌تواند به تولد سالم منجر شود.

خواص زنجبیل نشان می‌دهند که این ریشه‌ی خوراکی می‌تواند به کاهش التهاب اختلالات ایجاد شده و بیماری‌ها کمک کند. زنجبیل حتی دارای خواص تسکین درد است.

زنجبیل نیز مثل بسیاری از ادویه ها علاوه بر مصرف خوراکی مصارف دارویی بسیاری هم دارد و می تواند در هنگام بسیاری از بیماری ها به کاهش علائم کمک بسیار زیادی کند، اگرچه زنجبیل گیاهی بسیار پر خاصیت و درمانی است اما توجه داشته باشید که همیشه امکان دارد هر ماده خوراکی پر خاصیتی هم برای همه مناسب نباشد، افرادی که جثه ریزی دارند و اشتهایشان به غذا کم است نباید از این گیاه استفاده کنند چرا که زنجبیل باعث کم شدن اشتها می شود بنابراین برای افرادی که وزنشان زیر حد طبیعی است نباید مصرف کنند و در صورت عدم رعایت منجر به کاهش اشتها و متعاقبا ریزش مو و کمبود ویتامین های بدنشان می شود.
گروه دیگری که زنجبیل برای آن ها مضر است زنان باردار در چند هفته نخست بارداری هستند، اگرچه مصرف زنجبیل در چند هفته نخست بارداری به بهبود تهوع صبحگاهی و کاهش ضعف در مادر کمک می کند اما توجه داشته باشید که برای سه ماهه آخر حاملگی هم به هیچ وجه توصیه نمی شود چرا که می تواند موجب زایمان زودرس شود.
همچنین زنجبیل برای افراد مبتلا به هموفیل نیز مضر است، از آنجا که زنجبیل به بهبود گردش خون در بدن کمک می کند و از سوی دیگر بدن افراد مبتلا به نوعی اختلال خونی موسوم به "هموفیلی" با ناتوانی در لخته شدن خون مواجه است. اگرچه در حالت عادی لخته شدن خون در عروق می تواند خطرناک باشد اما در مواردی مانند آسیب دیدگی و خونریزی بر اثر جراحت، این فرآیند طبیعی برای بدن ضروری است و بنابراین در مبتلایان به هموفیلی، اختلال در روندِ طبیعیِ لخته شدن خون می تواند موجب تشدید خونریزی شود. بنابراین زنجبیل که در افراد سالم گردش خود را بهبود می دهد در بیماران هموفیلی می تواند موجب تشدید خونریزی شود و حتی می تواند تاثیر داروهایشان را در بدن این بیماران خنثی کند.
گروه دیگری که باید استفاده از زنجبیل را قطع کنند افرادی هستند که داروهای خاصی مثل داروهای دیابت مصرف می کنند داروهایی چون "بتابلاکرها"، داروهای ضد انعقاد و انسولین وقتی با زنجبیل ترکیب می شوند می توانند بسیار خطرناک باشند.

چای زنجبیل نیز یکی از حالت های است که می توانید خارج از غذا هم از آن استفاده کنید،  در اولین قدم باید بدانید که ذرات زنجبیل غیر قابل حل در آب است پس نمی توانید از قطعه بزرگی از آن استفاده کنید چرا که علاوه برحل نشدن ظاهر نوشیدنی تان را هم نامطلوب میکند.
 

 

برای تهیه این چای یک قوری آب را بجوشانید و سپس زنجبیل را به صورت ورقه های بسیار نازک با پوست کن ورقه کنید و چهار ورق آن را در آب بیاندازید و اجازه دهید تا بیست دقیقه این دمنوش دم بکشد، سپس قطعه های زنجبیل از داخل قوری خارج کنید و کمی لیمو تازه و به مقدار لازم عسل به دمنوش اضافه کنید تا طعم بهتری را تجربه کنید. بعد از اضافه کردن لیمو و عسل نیز کمی برای مخلوط شدن ترکیب دست نگه دارید و بعد از 5 دقیقه می توانید دمنوش را سرو کنید، این دمنوش به صورت گرم و سرد قابل استفاده است، بعضی افراد نیز از از طعم تند زنجبیل در نوشیدنی ها شکایت دارند برای رفع این مشکل هم می توانید  چند برگ نعناع را برای دم کردن با زنجبیل همراه کنید و اگر باز هم تند بود مقداری آب به آن بیافزایید تا رقیق تر شود.

شما می توانید زنجبیل را به صورت های مختلف رنده شده، تکه های نگینی و یا برش های نازک در فریزر نگه دارید، تا هر زمان احتیاج به زنجبیل تازه داشتید مقداری از آن را استفاده کنید، البته توصیه ها حاکی از این است که بیشتر سعی کنید بدون فریز شدن از آن استفاده کنید اما اگر بخواهید همیشه دسترسی به این گیاه داشته باشید می توانید مقداری هم در فریزر نگهداری کنید. همچنین برای نگهداری این گیاه دوست داشتنی میتوانید آن را خشک کرده و به صورت ورقه های خشک یا پورد شده نگهداری کنیم.
 

ترجمه و جمع آوری: واحد تحقیق و توسعه شرکت زعفران بهرامن