خواص گلبرگ زعفران

خواص گلبرگ زعفران

آنتی باکتریال (ضد باکتری)

مسمومیت‌های غذایی از طریق خوردن غذاهای آلوده، گیاهان سمی، قارچ‌ها یا مواد حیوانی و از طریق ورود باکتری‌ها به بدن ایجاد می‌شوند اما استفاده از مواد ضدباکتریایی می‌تواند در جلوگیری از رشد باکتری‌ها مؤثر باشد. مطالعات نشان داده است که برخی از محصولات طبیعی مانند روغن‌های ضروری، گیاهان و ادویه‌جات دارای خاصیت ضدمیکروبی یا ضدقارچی هستند، بنابراین می‌توانند به عنوان ماده ضدباکتریایی و ضدمیکروبی مورد استفاده قرار گیرند. گلبرگ زعفران این خاصیت را دارا است و بر همین اساس می‌تواند به بهبود مسمویت های غذایی کمک کند.

اثرات ضد اسپاسم

عصاره گلبرگ زعفران باعث کاهش تحریک میدان الکتریکی (EFS) ناشی از انقباض در آزمایش‌های صورت گرفته بر روی موش‌های آزمایشگاهی شد. عصاره گلبرگ با مهار گیرنده‌های موسکارینی، انقباض ناشی از EFS را کاهش می‌دهد. (موسکارین با فرمول شیمیایی C۹H۲۰NO۲⁺ یک ترکیب شیمیایی با شناسه پاب کم ۹۳۰۸ است)

بهبود سیستم تنفسی

از گل زعفران برای درمان بسیاری از نارسایی‌ها و بیماری‌های بدن استفاده می‌شود که می‌توان در اینجا به نارسایی‌هایی مانند آسم، سرفه، برونشیت اشاره کرد. این بیماری تنفس فرد را دچار اختلالاتی از جمله نفس تنگی و خس‌خس کردن سینه و ... می‌کند که لازمه آن استفاده از مواد آنتی‌اکسیدانی مانند زعفران است. طبق تحقیقاتی که به عمل آمده کلاله زعفران دارای خاصیت آنتی‌اکسیدان است که تسکین‌دهنده و باعث ایجاد آرامش در فرد می‌شود. همچنین زعفران ایجاد اکسیژن رسانی در فرد می‌کند که همگی سبب می‌شود زعفران گیاهی مناسب برای افرادی باشد که نارسایی تنفسی دارند.

تقویت سیستم ایمنی

بیشتر داروهای گیاهی بر روی سیستم ایمنی و عملکرد آن در بدن تأثیرگذار هستند. نقش داروهای گیاهی در تعدیل ترشح سیتوکین، ترشح هیستامین، ترشح ایمونوگلوبولین، گیرنده‌های سلولی، فعال سازی لنفوسیت‌ها و فاگوسیتوز در مطالعات مختلف گزارش شده است. گلبرگ زعفران نیز با دوز 75 میلی گرم می‌تواند سیستم ایمنی بدن را تحریک کند.

بهبود سندرم پیش از قاعدگی (PMS)

در یک مطالعه بالینی، زنان رده سنی 20 تا 45 سال که حداقل 6 ماه علائم PMS را تجربه کرده بودند، دو بار در روز گلبرگ زعفران مصرف کردند (15 میلی گرم در صبح و 15 میلی گرم در عصر). نتایج این مطالعه نشان داد که مصرف گلبرگ زعفران در بهبود سندرم پیش از قاعدگی مؤثر است.

ضد سرفه

تأثیرات ضدسرفه زعفران شامل کلاله و گلبرگ آن، از مواد تشکیل دهنده فعال (کروسین و سافرانال) نشات می‌گیرد.

اثرات ضد افسردگی

افسردگی نوعی اختلال روان‌شناختی است که بر تفکر، رفتار و خلق فرد تأثیر می‌گذارد. افراد افسرده امید و انرژی خود را برای انجام فعالیت‌های همیشگی از دست می‌دهند. افسردگی کنترل نشده ممکن است منجر به خودکشی شود و درمان آن بسیار مهم است. روش‌های مختلفی برای درمان وجود دارد اما استفاده از داروهای ضدافسردگی رایج‌ترین آن‌ها است. این داروها بر میزان انتقال دهنده‌های عصبی در مغز تأثیر می‌گذارند. این داروها اثرات مثبتی دارند اما می‌توانند در طولانی مدت عوارض جانبی ایجاد کنند. امروزه، مطالعات نشان داده‌اند که گیاهان دارویی می‌توانند در اختلالات خلقی مؤثر باشند. نتایج مطالعات مختلف نشان می‌دهد که زعفران نقش مهمی در بهبود خلق و خو دارد. عصاره گلبرگ زعفران در درمان افسردگی خفیف تا متوسط نقش موثری دارد. هرچند کلاله زعفران تاثیر بیشتری خواهد داشت اما گلبرگ زعفران ارزان‌تر و از نظر اقتصادی مناسب‌تر است. گلبرگ زعفران می‌تواند علائم افسردگی پس از زایمان را در مادران شیرده کاهش دهد.

اثرات ضد درد و ضد التهاب

زعفران و سافرانال تشکیل دهنده آن اثرات پیشگیرانه بر شاخص‌های التهابی می‌گذارد. نتایج مطالعات نشان داد که عصاره گلبرگ دارای اثرات ضددرد در برابر درد ناشی از مواد شیمیایی است. عصاره گلبرگ زعفران التهاب مزمن را کاهش داده اما بر التهاب حاد تأثیر نمی‌گذارد.

جلوگیری از نابینایی

مصرف گلبرگ زعفران به طور کلی می تواند باعث بهبود وضعیت بینایی شود. همچنین خواص موجود در گلبرگ زعفران از بیماری‌های چشمی نیز جلوگیری می کند. با وجود آنتی اکسیدان های فراوان، سطح ایمنی بدن را بالا برده و روند پیری را کند می‌کند.

محافظت از کبد

تتراکلرید کربن (CCl4)

تتراکلرید کربن یک ماده سمی برای کبد است و در اثر تخریب چربی، نکروز سلولی، فیبروز و سیروز منجر به صدمات کبدی می‌شود. آنتی‌اکسیدان‌ها و دستگاه‌های محافظت کننده رادیکال آزاد می‌توانند از سلول‌های کبدی در برابر مسمویت کبدی ناشی از مواد شیمیایی محافظت کنند. مطالعات بافت شناسی نشان داد که عصاره گلبرگ زعفران ضایعات کبدی ناشی از CCl4 را کاهش می‌دهد. خواص آنتی‌اکسیدانی گلبرگ باعث کاهش عملکرد سیتوکروم P450 برای تولید متابولیت های CCl4 به عنوان رادیکال‌های آزاد می‌شود.

استامینوفن
استامینوفن معمولاً به عنوان داروی ضددرد و ضد تب استفاده می‌شود. در مصرف کم استامینوفن، میزان متابولیت تولید شده ‌اندک است اما در مصرف بیش از حد، در کبد سطح بالایی از NAPQI را ایجاد می‌کند. تولید زیاد NAPQI باعث کاهش گلوتاتیون و جراحات کبدی می‌شود. گلبرگ زعفران با دوز 20 میلی گرم با کاهش سطح AST، ALT و بیلی‌روبین و بهبود ارزش آلبومین سم استامینوفن را کاهش می‌دهد.
جنتامایسین
یک نوع از آسیب کبدی است که با عنوان حفره پر از خون شناخته می‌شود. برخی از بیماری‌ها از جمله ایدز، سل، سرطان و مصرف داروهایی مانند استروئیدهای آنابولیک و آزاتیوپرین باعث ایجاد مشکل فوق می‌شود. یک مطالعه به بررسی اثر محافظتی گلبرگ زعفران در برابر هپاتیت پلیوزوز ناشی از جنتامایسین در موش‌های آزمایشگاهی پرداخت. این موش‌ها، جنتامایسین را در دوز 80 میلی گرم به مدت 7 روز مصرف کردند و عصاره گلبرگ زعفران در دوره‌ای 40 و 80 میلی گرم به مدت 7 روز مصرف شد. نهایتاً مشخص شد این دوز از عصاره گلبرگ زعفران می‌تواند مشکلات کبد ناشی از جنتامایسین را کاهش دهد.
سیس پلاتین
سیس پلاتین به عنوان یک داروی شیمی درمانی باعث مسمومیت کبدی می‌شود. اثرات جانبی سیس پلاتین مربوط به استرس اکسیداتیو و تولید ROS است که به غشای سلولی آسیب می‌رساند. اثرات آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی گلبرگ زعفران باعث کاهش صدمات سیس پلاتین می‌شود.

تقویت سیستم گوارشی

با توجه به اینکه گل زعفران در هضم غذا کمک می‌کند می‌توان گفت یکی دیگر از خواص آن تقویت سیستم گوارشی است. همچنین گیاهی اشتها آور است زیرا بسیار رنگ و بوی مطلوب و دلپذیری دارد.

رفع اختلالات خواب

به افرادی که از مشکل بی‌خوابی یا بدخوابی رنج می‌برند، می‌توانیم این نوید را بدهیم که دم کرده گل زعفران تاثیر شگفت انگیزی در تنظیم شدن زمان و کیفیت خواب شما خواهد داشت.

بهبود عملکرد قلب

دم کرده گل زعفران همچنین باعث کاهش سطح کلسترول خون می‌شود. همانطور که می‌دانید یکی از شایع‌ترین علل بیماری‌های قلبی جمع شدن کلسترول در خون است که با دم کرده گل زعفران تا حد زیادی از آن می‌توان کاست.

جوان‌سازی پوست با استفاده از گل زعفران

ترکیب دم کرده گل زعفران به همراه برگ ریحان، ترکیب بسیار مناسبی برای پاک‌سازی و تمیز کردن سطح پوست است که به جوانسازی صورت شما کمک می‌کند این ماسک را هفته‌ای یک ‌بار بر روی صورت خود قرار دهید و بعد از مدت زمان کوتاهی تاثیر آن را ببینید.

محصولات تولید شده از گلبرگ زعفران

رنگ خوراکی و صنعتی

یکی از موارد استفاده از گلبرگ زعفران، در صنعت برای مصارف تهیه رنگ فرش و رنگ لباس است که به رنگ‌های طبیعی نیاز دارند. همچنین از این گلبرگ‌ها در تولید رنگ خوراکی نیز استفاده می‌شود که به خاطر خاصیت و مزایای این گیاه بسیار محبوب است.

در سال‌های اخیر با توجه به کشف مضرات رنگ‌های صنعتی و شیمیایی و خارج شدن بسیاری از آن‌ها از چرخه تولید، بیشتر سعی بر این است که رنگ‌های طبیعی جایگزین آن‌ها شوند.

در گذشته هنگام برداشت محصول زعفران، از کلاله که شامل سه پرچم در گل می‌شود استفاده می‌کردند و پس از جداسازی آن‌ها، دیگر اجزای گل زعفران به عنوان نخاله دور ریخته می‌شد؛ اما امروزه پس از کشف رنگ ریز بودن گلبرگ زعفران، از آن نیز به عنوان محصول تجاری استفاده می‌کنند. اگر رنگ استخراج شده در محیط اسیدی قرار بگیرد به رنگ قرمز در می‌آید که پیش‌تر در کشورهای غربی اولین بار کشف شده بود. سالانه حدود ده هزار تن گلبرگ زعفران به عنوان محصول فرعی در خراسان مرکزی و جنوبی تولید می‌شود که خود نشانگر این است که حجم بالای آن جایگزین مناسبی برای رنگ‌های قرمز سنتزی در بازار به شمار می‌رود که در صورت استخراج رنگ به شیوه مناسب می‌توان از آن به عنوان رنگ خوراکی استفاده کرد.

عرق گلبرگ زعفران

سالیانه بیش از سیصد تن کلاله خشک و سی هزار تن گل تازه زعفران، در کشور ما تولید می‌شود که در اکثر مواقع فقط کلاله آن که شامل پرچم گل است مورد استفاده قرار می‌گیرد. طبق تحقیقاتی که اخیراً در تربت حیدریه صورت گرفته، موفق شده‌اند از گلبرگ زعفران، عرق آن را استخراج کنند که همانند خود گلبرگ زعفران خواص دارویی و درمانی فراوانی دارد. جالب است بدانید از هر کیلو گلبرگ خشک شده گل زعفران چیزی در حدود هفت لیتر عرق می‌توان گرفت. از مزایای عرق زعفران می‌توان به ضد افسردگی، نشاط آور و افزایش جریان خون داخل عروق و تقویت حافظه و پیشگیری از بیماری آلزایمر اشاره کرد.

دمنوش گلبرگ زعفران 

دم کرده گلبرگ زعفران خاصیت مشابه خود کلاله‌های اصلی زعفران را دارد. شما می‌توانید مقداری از آن را در آب ریخته و در حرارت غیرمستقیم قرار دهید تا دم بکشد. دم کرده چای زعفرانی خواص بسیار بالایی داشته و به خاطر عطر و بویی که به چایی می‌داده است از قدیم بین ایرانی‌ها بسیار محبوب بوده و معمولاً آن را با عسل و مقداری لیمو تازه استفاده می‌کردند. این چای باعث هضم بهتر غذا می‌شده است. عصاره زعفران در خیلی از مواقع توانسته جلوی رشد تومورها را بگیرد.
 

خواص دمنوش زعفران

-    ضد افسردگی بهبود عملکرد اعصاب و شادی آور
-    بهبود روند اختلالات و نارسایی‌های کبد
-    کمک به کاهش خونریزی در زمان قاعدگی
-    کاهش درد در زمان قاعدگی
-    پاک کننده کلیه و مثانه و ادرارآور
-    بهبود عملکرد دستگاه گوارش و اشتها آور
-    کمک به هضم غذا

طرز تهیه دمنوش زعفرانی:

روش‌های بسیاری برای دم کردن زعفران به همراه گیاهان مختلف آورده شده که در اینجا به چند مورد اشاره می‌کنیم:
دمنوش زعفرانی با عسل
مهم‌تر از هر چیز انتخاب زعفران مناسب و باکیفیت است، همیشه مواد اولیه مناسب به خوش طعم شدن فرآورده شما کمک می‌کند. ما در اینجا زعفران بهرامن را توصیه می‌کنیم که می‌توانید با خیالی آسوده نسبت به کیفیت و اصل بودن، آن را تهیه کنید.
ابتدا گل زعفران خشک کرده را داخل قوری ریخته و مقداری آب جوش بر روی آن می‌ریزیم و مقدار آب جوش را کم کم زیاد می‌کنیم و بر روی حرارت غیرمستقیم در مدت زمان 30 دقیقه می‌گذاریم تا خوب دم بکشد. پس از دم کشیدن آن را درون لیوان ریخته و سپس یک قاشق غذاخوری عسل اضافه کرده و آن را به خوبی مخلوط می‌کنیم. شما همچنین می‌توانید از نبات یا شکر نیز به جای عسل استفاده کنید.
دم‌نوش زعفرانی با دارچین
ابتدا گل زعفران خشک کرده و چند تکه چوب دارچین را داخل قوری می‌ریزیم و آب جوش را کم کم اضافه می‌کنیم. بر روی حرارت غیرمستقیم بین 20 تا 30 دقیقه می‌گذارید تا دم بکشد، این دم‌نوش را می‌توانید به همراه هل نیز امتحان کنید.
چای سیاه زعفرانی
برای تهیه چای زعفرانی مقداری گل زعفران خشک کرده را به همراه چوب دارچین با چای سیاه مخلوط کنید، عطر و طعم فوق‌العاده‌ای به شما می‌دهد.
در هنگام زایمان برای تسهیل و تسریع روند زایمان می‌توان مقدار کمی از آن را دم کرده میل نمود؛ اما در دوران بارداری بهتر است از مصرف زیاد آن خودداری شود.
یکی از مهم‌ترین خواص دمنوش با زعفران کمک به درمان و رفع افسردگی است. نوشیدن دمنوش زعفرانی در صبح خاصیت نشاط آوری دارد. افرادی که به افسردگی مبتلا هستند می‌توانند چند نوبت در روز این نوع چای را استفاده کنند و از اثرات شادی‌آور و فرح‌بخش آن برخوردار شوند ولی مصرف بیش از حد آن سفارش نمی‌شود.
 

ترجمه و جمع آوری: واحد تحقیق و توسعه شرکت زعفران بهرامن