تاثیر آویشن بر پوست و مو

آویشن یکی از قدیمی‌ترین گیاهان دارویی است که به صورت ادویه هم مورد استفاده قرار می‌گیرد. این گیاه دارای گونه‌های مختلفی است که در سراسر ایران می روید. ارتفاع این گیاه متفاوت و بین 20 تا 50 سانتی متر است. برگ‌های این گیاه کوچک و کم و بیش نیزه‌ای شکل، بدون نوک و دمبرگ، پوشیده از کرک‌های خاکستری رنگ و حاوی اسانس هستند. از برگ‌های بسیار خوش عطر آن اغلب به عنوان ادویه یا دارو استفاده می‌شود. از گل‌های سفید متمایل به صورتی رنگ آن در تابستان بوی مطبوع و خوشایندی به مشام می‌رسد. گونه‌های بی‌شمار و متفاوتی از انواع این گیاه وجود دارد. عصاره این گیاه عطر تندی دارد و نوع تازه آن از عطر بیشتری برخوردار است.

فهرست مطالب:(با کلیک بر روی هر عنوان به توضیحات مورد نظر هدایت شوید.)

• آویشن در طب سنتی

• حفظ سلامت پوست از خواص آویشن

• درمان شوره سر

• چگونگی استفاده از آویشن

آویشن کوهی

آویشن کوهی یکی از گیاهان زیبا و معطر است که در اکثر مناطق معتدل رویش دارد. نمونه اهلی این گیاه آویشن شیرازی است که به صورت کشت داده شده مورد بهره برداری قرار می‌گیرد و در شیراز پرورش می‌یابد. از نظر شکل ظاهری و طعم این دو نوع آویشن باهم فرق دارند. البته خواص درمانی آویشن کوهی بسیار بیشتر از آویشن شیرازی است.

خواص دارویی

این گیاه بوی بسیار مطبوع و مزه تندی دارد و به خاطر خاصیت خود در شدت دادن به جریان خون، به هر عضوی که مالیده شود خون به آن طرف سرازیر می‌شود. برای ریزش مو، جوشانده این گیاه استفاده می‌شود تا جریان خون را در آن قسمت بیشتر کرده و پیاز مو تغذیه شود. این گیاه داروی بسیار خوبی برای دستگاه تنفسی و بیماری‌هایی از قبیل زکام، برونشیت، آسم و گریپ است. همچنین این گیاه داروی خوبی برای معده می‌باشد و ناراحتی‌های معده را از نظر هضم و نفخ بطور کلی برطرف می‌کند.

آویشن باغی

منشأ این گیاه نواحی مدیترانه گزارش شده است. ارتفاع آویشن باغی هم مانند آویشن معمولی متفاوت است و بین 20 تا50 سانتی‌متر می‌باشد. برگ‌ها کوچک و کم و بیش نیزه‌ای شکل بوده و پوشیده از کرک‌های خاکستری رنگ است. گل‌های کوچک، سفید، ارغوانی یا صورتی، در قسمت فوقانی ساقه‌هایی که از بغل برگ‌ها خارج می‌شوند روی چرخه‌هایی به صورت مجتمع پدیدار می‌شوند. میوه این گیاه فندقی به رنگ قهوه‌ای تیره بوده و طول آن یک میلی‌متر است. در داخل گل آویشن باغی هم  میوه‌ 4 دانه به رنگ قهوه‌ای تیره وجود دارد. وزن هر دانه 0.25 تا 0.28 گرم است.
این گیاه در مناطق مختلف ایران به نام های گوناگونی شناخته شده است. برای مثال در زبان کردی کرمانشاهی به «آویشن»، «هه زوه» و در سایر مناطق کردنشین به آن «آنخ» یا «اَزوِه» یا «هه زوه» گفته می‌شود و در زبان ترکی به «کهلیک اوتو» و در زبان لری به خصوص در مناطق بختیاری به این گیاه «اوشوم» و (اِزبوئه) گفته می‌شود. در زبان مردم رودبار استان گیلان به آن، «پلنگ مشک» می‌گویند و طعم دهنده اصلی غذایی به نام شامی رودباری است.

آویشن در طب سنتی

 وجود آنتی بیوتیک های قوی در آویشن یکی از مهمترین خواص آن است. در کتاب مفردات پزشکی در خصوص این مسئله صریحا آمده است: «آویشن ضد باکتری و ضد عفونی کننده قوی است»،  آرنوزان در کتاب خود می نویسد: «آویشن دارای خواص ضد عفونی کننده خیلی قوی است»، به همین جهت آن را مانند آنتی بیوتیک ها در بیماری های میکروبی و عفونت های داخلی بدن تجویز می کنند و همچنین از اسانس آن یک نوع ادکلن، به منظور ضد عفونی کردن و نیز صابون های مایع و جامد برای تمیز کردن دست ها در اعمال جراحی ساخته شده است. آویشن همچنین برای حفاظت و نگهداری گوشت به کارمی رود.

آویشن مدر طمث یعنی قاعده آور است و در بانوانی تجویز می شود که قاعده آنان بند آمده است، یا اینکه ترشحات سفید در آنها دیده می شود. آویشن به علت وجود تیمول که یک ضد عفونی و ضد انگل قوی است، انواع کرم های روده از قبیل تریکوسفال آنکیلوستوم و اکسیور (کرمک) را می کشد و علاوه بر کشتن کرم ها، تخم کرم را نیز از بین می برد. از آویشن، اسانسی می گیرند که مسکن بسیار خوبی برای درمان دردها است و این اسانس را در ترکیب بم ترانکیل و بم اپودلدوک که پمادهای مسکن خیلی مؤثری هستند و به طور موضعی استعمال می کنند و آن را روی پوست میمالند. شستن سر با جوشانده غلیظ آویشن به این ترتیب که باید ده گرم آویشن را در صد گرم آب بجوشانید و سپس صاف کرده و مصرف کنید. موجب جلوگیری از ریزش موی سر و تقویت پیازهای آن می شود و اگر به آن مداومت کنند موی سر را می رویاند.

استفاده در آشپزی

در حال حاضر، بسیاری از غذاهای کشورهای جنوب اروپا بدون آویشن معنی و مفهوم خود را از دست می‌دهند. این گیاه تقریبا در ترکیبات ادویه‌ای، نقش اساسی دارد و در آشپزی غذاهای سنگین از آن استفاده فراوانی می‌شود. آویشن علاوه بر بهبود طعم غذا، باعث سرعت بخشیدن به عمل هضم نیز می‌شود. مصرف آن  مخصوصا در وعده‌های غذایی سنگین توصیه می‌شود. از لحاظ طعم، این گیاه با ریحان، نوعی آلو، جوز هندی، اکلیل کوهی و مریم گلی شباهت دارد. از آویشن در غذاهایی مانند: سرخ کردنی‌ها، ماهی، مرغ، سس اسپاگتی، سس گوجه فرنگی، سوپ سبزیجات، سالاد، غذاهای قارچ‌دار، گوشت چرخ کرده در حجم زیاد، خورشت‌ها و غذاهای سیب زمینی‌دار استفاده می‌شود. این گیاه باید دور از نور و رطوبت و در شیشه‌های ضخیم و سربسته یا قوطی‌های فلزی نگهداری شود.

خواص درمانی آویشن

آویشن مقوی معده و اعصاب است و به علت عطر و طعم مطبوعی که دارد یک مقوی اشتها و هاضم غذا نیز محسوب می‌شود. همچنین این گیاه یک داروی ضدتشنج بوده و خاصیت ضد اسپاسم و گرفتگی عضلانی دارد. آویشن میکروب روده‌ها را نابود کرده و در درمان نفخ معده و ورم روده‌ها بسیار مؤثر است. همچنین گردش خون را تحریک و جریان آن را منظم می‌کند. آویشن هوش و قوه ادراک را زیاد کرده و در درمان بیماری‌های ریوی، برونشیت، آسم، سیاه سرفه مؤثر است. کارشناسان بر این عقیده هستند که آویشن به علت تیمول موجود در آن یک ضدعفونی و ضدانگل قوی محسوب شده و انواع کِرم‌های روده را می‌کشد. همچنین شستن سر با جوشانده غلیظ آویشن موجب جلوگیری از ریزش موی سر و تقویت پیازهای آن می‌شود و اگر این کار استمرار یابد سبب رویش مو نیز می‌شود. آویشن ضدباکتری و داروی ضدعفونی‌کننده قوی به شمار می‌رود لذا برای درمان بیماری‌های میکروبی و عفونت‌های داخل بدن جوشانده یا دم کرده آن تجویز می‌شود. خوردن آویشن با انجیر در درمان آسم و سرفه مؤثر است و اگر آویشن را با آب کرفس مصرف کنند، خاصیت سنگ‌شکن دارد و ادرارآور است و به همین دلیل برای عملکرد کلیه‌ها بسیار مفید است. یکی از متخصص طب سنتی با اشاره به این که مصرف آویشن با پنیر تازه به صورت روزانه جهت چاق شدن افرادی که لاغر هستند مفید است، خاطرنشان کرد: جویدن برگ آویشن نیز برای تقویت چشم نافع است. آویشن یکی از بهترین دمنوش هایی است که خواص درمانی زیادی دارد. مصرف دمنوش آویشن با پونه یا نعنا در درمان سرماخوردگی و عفونت‌های ریوی توصیه می‌شود
.

حفظ سلامت پوست از خواص آویشن:

آویشن با از بین بردن باکتری های که باعث ایجاد مشکلات پوستی مختلف می‌شوند، در حفظ سلامت پوست کمک می‌کند. روغن آویشن را می‌توان با آب رقیق کرد و به عنوان یک تونر پوستی استفاده کرد. این یک تونر پوستی ملایم است و می‌توان برای انواع پوست ها از آن استفاده کرد. این گیاه معطر ارزش دارویی دارد و از بسیاری جهات برای سلامتی شما مفید است.

درمان پای ورزشکاران از خواص آویشن:

خواص ضد قارچی آویشن برای درمان پای ورزشکاران مفید است. قارچ پوست یک عفونت بسیار مسری است که می تواند با تماس فرد دیگری منتقل شود. علت اصلی این بیماری عرق کردن زیاد و شستشوی کم پاها است. درمان این بیماری بسیار مهم است زیرا ممکن است در تمام بدن گسترش یابد و منجر به عوارض دیگری شود. استفاده از عصاره یا همان اسانس آویشن به صورت مالشی یکی از بهترین راه های درمان این بیماری است.

خواص و مزایای آویشن برای مو:

سال‌های مدیدی است که آویشن به خاطر مزایای خود برای مو شناخته شده است. روغن اسانس آویشن باعث رشد مو می‌شود و با مشکلات مختلف مو مبارزه می‌کند. عصاره آویشن همراه با ماساژ ممکن است به عنوان درمانی برای جلوگیری از ریزش مو مورد استفاده قرار گیرد. در حال حاضر، اطلاعات کمی وجود دارد که نشان می‌دهد روغن آویشن برای این بیماری مؤثر است یا خیر. اگرچه شواهد حاکی از آن است که ترکیبی از روغن‌های گیاهی که شامل عصاره آویشن است ممکن است یک درمان مؤثر برای جلوگیری از ریزش مو باشد. همچنین از آویشن می توان در درمان موخوره به صورت خانگی استفاده کرد.

رشد مو

مواد مغذی موجود در آویشن به رشد موها کمک می‌کند. گردش خون کف سر را افزایش می‌دهد که برای رشد مو و تقویت ریشه آن بسیار مفید است. مخلوط روغن زیتون و روغن آویشن را به  پوست سر بمالید که باعث رشد مو و سالم تر شدن براقی موها می‌شود.

درمان ریزش مو

برخی از افراد با افزایش سن موهایشان نازک می‌شود و علت آن  ضعف ریشه  مو است. استفاده از روغن آویشن به تنهایی یا با سایر مواد دیگر می‌تواند موهای شما را ضخیم و درخشان کند و از ریزش آن نیز جلوگیری کند.

درمان شوره سر

با توجه به خواص ضد باکتریایی، می‌تواند پوست سر را تمیز کند و در درمان شوره سر موثر می‌باشد. این گیاه اغلب به عنوان یک عنصر در شامپو یا نرم کننده‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. شوره سر باعث خارش پوست سر و به دنبال آن ایجاد پوسته‌های مرده بر روی سطح پوست سرمی شود. شدت شوره های سر می تواند متفاوت باشد. برخی موارد شدید تر بوده و درمان آنها سخت است، در حالی که برخی دیگر ممکن است به درمان دارویی نیاز داشته باشند. پوست شما به طور مداوم در حال عوض کردن سلول های خود است و سلول های پیر و مرده به بیرون رانده می شوند و پوسته پوسته می شوند. معمولاً این پوسته ها کوچک و قابل توجه نیستند.

در مورد مبتلایان به شوره در سر، سلول‌های پیر پوستی می توانند سریع‌تر از چرخه طبیعی شروع به جایگزینی کنند. از دلایل شوره سر می توان به خشکی پوست، حساسیت به محصولات خاص مو و شرایط پوستی مانند اگزما یا پسوریازیس اشاره کرد که می تواند شما را مستعد ابتلا به شوره سر کند. شوره سر نیز می تواند هنگام استرس یا بیماری بدتر شود. زمستان‌های خشک و سرد نیز می توانند باعث ایجاد شوره یا افزایش شدت آن شوند. استفاده از آویشن یکی از راه‌های درمان شوره سر است. البته لازم به ذکر است که 2 گونه اصلی آویشن قرمز و سفید وجود دارد. استفاده بیش از حد از نوع قرمز آن باعث تحریک پوست سر می‌شود. پس توصیه می‌شود که از نوع سفید آن استفاده کنید.

درمان آکنه یا جوش جوانی

خاصیت ضد التهابی آویشن در جلوگیری از التهاب مزمن در بدن موثر است و می‌تواند کمک کند تا از شر مشکلات آکنه خلاص شوید. این بیماری معمولاً هم‌زمان با بلوغ شروع می‌شود. در تقسیم‌بندی بیماری‌های پوستی، آکنه جزو یکی از بیماری‌های زائده‌های پوست یعنی مو است. ریشه مو در فضای کانال‌مانندی به اسم فولیکولِ مو قرار گرفته و رشد می‌کند. غدد چربی هم به عنوان یکی دیگر از زوائد پوستی، ترشحات خود را داخل فولیکول مو تخلیه می‌کنند که به سمت بالا حرکت کرده و روی سطح پوست پخش می‌شوند. آکنه را می توان درمان کرد اما بهبودی آن نیاز به زمان زیادی دارد. سطحی‌ترین لایه پوست، لایه شاخی نام دارد و سلول‌های پوستی که از لایه سازنده منشا می‌گیرند، به آهستگی به سمت بالا حرکت کرده و در نهایت از بین رفته، لایه شاخی را به وجود می‌آورند. این روند را روند شاخی شدن می‌گویند. اساس ایجاد آکنه، اختلال در ترکیب و شدت چربی ترشح شده از غدد چربی و همچنین اختلال در روند و شدت شاخی شدن است.

علل آکنه از نظر عملی     
کارشناسان بر این باور هستند که بلوغ مهم‌ترین عامل آکنه است و علت آن هم افزایش هورمون مردانه می‌باشد. ثابت شده است که هورمن مردانه باعث افزایش تولید چربی و همچنین افزایش روند شاخی شدن پوست می‌شود. سایر عوامل  ایجاد کننده بیماری آکنه عبارتند از:
تاثیرات حاملگی در زنان
تغییرات هورمونی
استفاده از برخی مواد پاک‌کننده‌های پوست در اقلام آرایشی بهداشتی
رطوبت بیش از حد پوست
عرق کردن زیاد
عامل وراثت
استفاده از هورمون‌های آنابولیک (فراگَشتی)(که مورد استفاده بدن‌سازان قرار می‌گیرد)
تحریک پوست با خاراندن و همچنین ایجاد زمینه التهاب و عفونت
تجمع سلول‌های مرده و ایجاد زمینه مناسب برای بسته شدن دهانه فولیکول مو
استرس شدید که در برخی موارد همراه با افزایش ترشح هورمون‌های فوق کلیوی است
مصرف برخی از داروها
مصرف زیاد غذاهای دریایی مانند ماهی و میگو که حاوی مقدار زیادی ید هستند
غذاهای حاوی قند و چربی زیاد
غذاهای حاوی پروتئین کم
کاهش مصرف ویتامین E و ویتامین A
آویشن دارای خواص ضد باکتری فوق‌العاده ای است و برای مبارزه با باکتری های که باعث آکنه در پوست می‌شود مفید است. آویشن اغلب به عنوان یک ماده در کرم های آکنه و شستشوی صورت استفاده  می‌شوند
.

چگونگی استفاده از آویشن

ماسک آویشن

ماسک آویشن برای پوست حساس بسیار مفید است و به تقویت هر چه بیشتر آن کمک می کند. شیوه تهیه ماسک آویشن به این ترتیب است که می توان ۲۰ گرم آویشن را با مقداری روغن زیتون مخلوط کرد و از آن به عنوان یک ماسک برای پوست های حساس استفاده نمود.

استفاده به صورت شامپو یا کرم

برای آنکه از آویشن به‌ عنوان شامپو یا کرم تقویت‌کننده مو استفاده کنید تنها کافی است که ۵۰۰ گرم آویشن را در ۲ لیتر آب سرد بریزید و اجازه دهید ۱۵ تا ۲۰ دقیقه بجوشد و دم بکشد. حال ترکیب به دست آمده را صاف کنید و پس از آنکه موهای خود را با شامپو شست‌وشو دادید بر روی موهای خود بریزید و کف سر و ریشه و ساقه‌های مو را به خوبی ماساژ دهید. البته به این نکته دقت داشته باشید که شما پیش از استفاده از شامپو نیز می‌توانید پوست سر و موهای خود را با این ترکیب ماساژ دهید و در نهایت با شامپوی مخصوص موهای خود را بشویید.

محلول آویشن

برای تهیه محلول آویشن مقداری آویشن در آب سرد بریزید و بر روی حرارت قرار دهید تا مایع شما به غلظت مورد نظر برسد. حال مایع به دست آمده را از صافی رد کنید و کف سر و موهای خود را با آن ماساژ دهید.

بخور آویشن

از خواص آویشن برای پوست می توان به تمیزکردن عمیق پوست صورت، از بین بردن دانه‌های سرسیاه از پوست صورت، کاهش سموم پوست صورت و افزایش گردش خون پوست صورت اشاره کرد. یک لیوان آب در حال جوش را با یک قاشق غذاخوری آویشن شیرازی مخلوط کنید و ۱۵ دقیقه بخور دهید. سپس به کمک یک پنبه مقداری از محلول را بر روی پوست صورت خود بکشید و بعد از ۱۰ دقیقه صورت خود را با آب سرد بشویید.

تهیه دمنوش آویشن

درست کردن دم کرده آویشن بسیار راحت است. تنها کافی است که یک قاشق چای‌خوری از گل آویشن به شکل پودر یا به فرم برگ خشک شده در قوری کوچکی از آبجوش به اندازه ی یک لیوان ریخته و بگذارید تا دم بکشد.

مضرات آویشن

اینجا لازم به ذکر است که آویشن با تمام فواید و خاصیت هایی که دارد برای بعضی از افراد دارای ضرر است. مثلا در خانم‌های باردار مصرف خوراکی آویشن خطرناک است. آویشن باعث کم شدن اشتها در افراد می گردد. همچنین قوای جنسی مصرف کننده را کاهش می دهد. با این توضیحات لازم است که در نظر داشته باشیم پیش از مصرف آویشن به عنوان داروی گیاهی با کارشناسان متخصص در این زمینه مشورت های لازم را انجام بدهیم


سوالات متداول:

• آویشن کوهی چیست؟
  آویشن کوهی یکی از گیاهان زیبا و معطر است که در اکثر مناطق معتدل رویش دارد. نمونه اهلی این گیاه آویشن شیرازی است که به صورت کشت داده شده مورد بهره برداری قرار می‌گیرد و در شیراز پرورش می‌یابد.
• آیا از آویشن در طب سنتی استفاده میشود؟
   وجود آنتی بیوتیک های قوی در آویشن یکی از مهمترین خواص آن است. در کتاب مفردات پزشکی در خصوص این مسئله صریحا آمده است: «آویشن ضد باکتری و ضد عفونی کننده قوی است»،  آرنوزان در کتاب خود می نویسد: «آویشن دارای خواص ضد عفونی کننده خیلی قوی است»، به همین جهت آن را مانند آنتی بیوتیک ها در بیماری های میکروبی و عفونت های داخلی بدن تجویز می کنند
• آیا آویشن به رشد مو کمک میکند؟
  مواد مغذی موجود در آویشن به رشد موها کمک می‌کند. گردش خون کف سر را افزایش می‌دهد که برای رشد مو و تقویت ریشه آن بسیار مفید است. مخلوط روغن زیتون و روغن آویشن را به  پوست سر بمالید که باعث رشد مو و سالم تر شدن براقی موها می‌شود.
• مضرات آویشن چیست؟
   آویشن با تمام فواید و خاصیت هایی که دارد برای بعضی از افراد دارای ضرر است. مثلا در خانم‌های باردار مصرف خوراکی آویشن خطرناک است. آویشن باعث کم شدن اشتها در افراد می گردد.

ترجمه و جمع آوری: واحد تحقیق و توسعه شرکت زعفران بهرامن